علائم حیاتی سگ و 4 نکته کلیدی در رابطه با چگونگی بررسی آن

علائم حیاتی سگ را می توان به شیوه های بسیار ساده ای بررسی نمود که در ادامه به بررسی و شناخت تعدادی از آنها می پردازیم. با ما همراه باشید.

 گرفتن نبض از راه های بررسی علائم حیاتی سگ

شریان رانی در سگ بهترین محلی است که می توان نبض را در سگ ارزیابی کرد اما در ارزیابی نبض ، پیشنهاد می شود هر دو نبض رانی طرف راست و چپ را مورد ملامسه قرار داد .

ضمنا لازم است ویژگی ها و اختصاصات نبض را از نظر میزان و سرعت در ریتم ، مورد دقت قرار داده ، در سگ های چاق معمولا ارزیابی نبض و تخمین نبض با مشکلاتی همراه است.

برای بررسی علائم حیاتی سگ اصولا در ملامسه نبض تعداد ضربان نبض با تعداد ضربان قلب لازم است مورد مقایسه و ارزیابی قرار گیرد. وجود هر گونه کمبود در تعداد ضربان نبض همیشه به صورت یک شاخص و معیار تعیین کننده ، آریتمی در قلب تلقی می شود ، نظیر فیبریلاسیون دهلیزی و انقباض زود هنگام بطنی.

تعداد ضربان نبض در توله ها 200 تا 220 ضربه در دقیقه بوده در حالی که در حیوان بالغ تعداد ضربان نبض 70 تا 160 ضربه در دقیقه است. لازم است جهت انجام ضربان نبض ، لمس شریان رانی به مدت 10 تا 20 ثانیه به دقت لمس و تعداد آن را در دقیقه به دست آورد.

علائم حیاتی سگ و وضعیت حرکات تنفس

برای شمارش تعداد حرکات تنفسی در سگ ، علاوه بر مشاهده وضعیت دم و با زدم حیوان در قفسه سینه و حالات انقباض و انبساطی عضلات تنفس ( دیافراگم – رشته های عضلات بین دنده ای ) ارزیابی حرکات تنفسی در سگ قابل شمارش می باشد .

علائم حیاتی سگ

راه های دیگری از جمله قرار دادن تارهای پنبه در مقابل سوراخ های بینی و مشاهده رفت و برگشت تارهای پنبه ( حرکات پاندولی ) تعداد حرکات تنفس را می توان در سگ را شمارش نمود.

تعداد حرکات تنفس در حالت طبیعی

اصولا تعداد حرکات تنفس در سگ در بررسی علائم حیاتی سگ در طول انجام فعالیت های بدنی ، تمرین و دواندن حیوان تغییر خواهد کرد ، در هوای گرم تعداد حرکات تنفسی حیوان افزایش خواهد یافت. افزایش حرکات تنفسی ، نقش بسیار مهمی در تنظیم درجه حرارت بدن حیوان در سگ خواهد داشت.

با توجه به این که ، در سگ ها به علت نداشتن غدد مولد عرق با توجه به مکانیسم تبخیر سطحی و له له زدن یا ( تنفس دهانی ) یکی از راه های دفع حرارت از بدن در سگ به حساب می آید، له له زدن دارای نقش بسیار مهمی ، در روند تغییرات در درجه حرارت بدن سگ به حساب می آید.

عواملی که می تواند تعداد حرکات تنفسی را در افزایش دهد عبارتند از

1. گرم شدن محیط زندگی سگ ، ممکن است تعداد حرکات تنفسی را حتی به 8 برابر برساند.
2. افزایش رطوبت محیط ، تعداد حرکات تنفسی را تا 2 برابر افزایش خواهد داد.

همچنین با پیشرفت دوران آبستنی ، در سگ های ماده ، تعداد حرکات تنفسی در حیوان به تدریج رو به افزایش گذارده و افزایش تعداد آن را گاهی تا دو برابر خواهد کرد.

ضمنا ریتم تنفس در سگ ممکن است ، قابل تغییر باشد. زمانی که تنفس با نظم مشخص خود ، در فواصل زمانی معین جریان داشته باشد ، تنفس را در سگ با ریتم ( ریتمیک ) عنوان می کنند.

حال در صورتی که این ریتم طبیعی به هم بخورد و از نظر بیماری شناسی معنی دار گردد ، مرکز تنفس در مغز حساسیت خود را نسبت به دی اکسید کربن از دست داده و با تغییرات پاتولوژیک همراه می شود.

تابلوی اطلاعات تولیدمثل در سگ

گاهی تا 18 توله در دوران زایش گزارش شده است.

اندازه گیری فشار خون و بررسی علائم حیاتی سگ

گرفتن فشار خون در سگ بر خلاف انسان که از نظر بسیاری از بیماری های سیستم قلب و عروق ، دارای اهمیت ویژه ای است. به علت قرار گرفتن شریان های قابل دسترس در نواحی عمق عضلات ، ناحیه گردن و کشاله ران ، همیشه دسترسی آسان به این محل ها را ، جهت گرفتن اندازه فشار خون در سگ با مشکلات و موانعی همراه می سازد.

اصولا کاربرد به کار گیری شاخص اندازه گیری فشار خون در سگ ، در کارهای روز مره کلینیکی خیلی معمول نبوده و شاید به همین دلیل تا کنون پیشرفت های چندانی در تکنیک های پیشرفته برای به کارگیری اندازه گیری فشار خون برای بررسی علائم حیاتی سگ صورت نگرفته است.

لازم است خاطر نشان کرد که سگ به علت حساسیت های شدید و عکس العمل سریع در مقابل هر گونه تحریکات محیط خارجی خود ، از قبیل رعد و برق ، غرش صدای هواپیما ، آتشفشان ها و به طور کلی هر گونه صدای غیر مترقبه در محیط اطراف زندگی خود ، ترس در مقابل افراد بیگانه ، وارد شدن در محیط های جدید ، هیجان های روحی و روانی ، اضطراب و دلهره و ناملایمات محیط زندگی ، در مقابل حتی سگ های نر و ماده و با توجه به قوه ی شامه ی بسیار قوی و قدرت شنوایی بسیار پیشرفته ، همه دست به دست هم داده و باعث می شود ، اندازه گیری فشار خون در سگ با نوساناتی متعدد ، همراه شود و با تغییرات فاحشی با آن رو به رو شویم.

آن چه از اهمیت ویژه برخوردار است و شاخص اندازه گیری فشار خون را در طب داخلی دام های کوچک از اهمیت خاص برخوردار کرده ، بیماری های کلیوی است که در بعضی از انواع نفریت های گ ، لازم است اطلاع از فشار خون در حیوان مورد ارزیابی و دقت قرار گیرد، تا بتوان راه حل و خط مشی خدمات درمانی در حیوان را بر اساس آن انجام داد.

در این گونه موارد ، با بیهوشی حیوان و دسترسی به عمل عضلات در ناحیه گردن و یا کشاله ران ، می توان این ارزیابی را انجام داد. حداکثر فشار سیستولیک و دیاستولیک را در سگ برابر با 14 میلی جیوه فشار سیستولیک ، 9 میلی جیوه فشار دیاستولیک می دانند. لازم است در این جا اشاره شود ، اصولا سکته های قلبی ( انفارکتوس ) قلبی به میزانی که در انسان خیلی شایع است ، در سگ از نقش برجسته ای برخوردار نیست.

دلیل آن هم وجود عروق و شریان های جانبی ، سریع به وجود آمده در نسج میوکارد قلب ، در صورت هر گونه اختلال و اشکال در سیستم عروق ، شریان های کرونر قلب سگ بوده که با ایجاد انشعابات جدید و نفوذ سریع آن در نسج میوکارد ، در مدت زمان کوتاهی باعث تغذیه و خون رسانی در نسج قلب می گردد.

بر عکس انسان ، وجود بیماری های کلیوی در سگ بسیار شایع و متداول بوده ، از جمله انفارکتوس کلیوی در سگ که بسیار شایع است.

لازم به تذکر است ، امروزه جهت انجام کارهای تحقیقاتی در طب داخلی دام های کوچک دسترسی یه اندازه گیری فشار خون ، با انجام بیهوشی در سگ و دسترسی به شریان های مورد نظر ، به راحتی و آسانی قابل اندازه گیری است.

خطر تصادف سگ با اتومبیل و اقداماتی که پس از وقوع حادثه می توان انجام داد

بیماری کلیوی سگ، بی اختیاری ادرار و بررسی علائم آن

اضطراب تنهایی سگ و بررسی دلایل به وجود آمدن خشونت در آن

ضربان قلب سگ

قلب سگ در واقع از دو پمپ جداگانه ایجاد شده ، یکی قلب راست که خون را به داخل ریه ها پمپ می زند و یکی قلب چپ که خون را به اندام های محیطی تلمبه می زند. هر یک از این دو قلب به نوبه خود به صورت پمپ دو محفظه ای ضربان دار متشکل از یک دهلیز و یک بطن است که به کمک شناخت این دو می توان  علائم حیاتی سگ را بررسی نمود.

ضربان قلب سگ

یک دوره قلبی از یک مرحله شل شدن یا دیاستول که در جریان آن قلب پر از خون می شود و به دنیال آن یک مرحله انقباض موسوم به سیستول تشکیل شده است.

سیستم گردش خون در بدن به وسیله انقباض عضله قلب ، انجام می گیرد و از این طریق اکسیژن مورد نیاز سلول ها و بافت ها را به همراه مواد غذایی مورد نیاز ، الکترولیت ها و ویتامین ها به سلول های بدن رسانده می شود.

سیستم گردش خون می تواند ، مواد زائد حاصل از فعالیت های متابولیکی را مانند دی اکسید کربن به وسیله هوای بازدمی از طریق تنفس به خارج دفع کند و در مجموع شرایطی را فراهم آورد که بدن بتواند اعمال روزانه خود را به خوبی انجام دهد.

خون : خون مایعی است که حاوی مواد غذایی ، گازهای تنفسی ( اکسیژن – دی اکسید کربن ) می باشد.

عروق خونی : سیستم بسته ای از لوله های عضلانی هستند که از سرخرگ ها ( شریان ها ) تشکیل شده اند. سرخرگ ها خون را از قلب به بافت های بدن می رسانند. سیاهرگ ها ( ورید ها ) خون را از بافت های بدن به قلب باز می گردانند.

مویرگ ها : مویرگ ها محل اصلی تبادل مواد غذایی ، گازهای تنفسی و مواد دفعی می باشند. نقش قلب پمپ کردن و رساندن خون به تمام نقاط بدن و نیز شش ها می باشد.

بدین ترتیب خون در تمام بدن به گردش در آمده ، اکسیژن و مواد غذایی خود را از دست می دهد ( خون سیاهرگی ) وارد سیاهرگ می شود و این سیاهرگ ها به یک دیگر پیوسته و در نهایت دو ورید بزرگ را تشکیل می دهد.

علائم حیاتی سگ ؛ تعداد ضربان قلب و ریتم های طبیعی

نحوه ی استفاده از داروی سگ

صاحب سگ لازم است طرز خوراندن دارو به حیوان خود را بیاموزد ، تا در صورتی که حیوان بیمار گردید ، بتواند دستورهای دکتر دام پزشک را اجرا نماید و دارو های تجویز شده را به خوبی به حیوان بخوراند. پیش از این کار بهتر است علائم حیاتی سگ را بررسی نمایید.

در بسیاری از سگ ها تجویز دارو ، چندان مشکل نبوده ، ولی بعضی از سگ ها ، معمولا از خوردن دارو خودداری و یا نسبت به آن بی میلی نشان می دهند.

بعضی از داروهای سگ ممکن است دارای طعم و مزه مخصوص باشند ، در صورتی که برخی دیگر فاقد هر گونه مزه و بو می باشند. در این صورت می توان این گونه داروهای بی بو و بی مزه را به راحتی با شیر یا غذای حیوان مخلوط کرده و به حیوان خورانید.

در مورد روغن ماهی و روغن های معدنی مانند پارافین و گلیسیرین و اغلب مسهل های نمکی این کار به آسانی امکان پذیر می باشد. هم چنین بسیاری از قرص ها را می توان از این طریق تجویز کرد.

نحوه ی استفاده از داروی سگ

در صورتی که با سگی مواجه شدید ، که قرص را از میان گوشت خام به بیرون می اندازد، بهتر ات قرص را خرد کرده تا به صورت پودر در آید، سپس آن را با غذا مخلوط کرده و به سگ بخورانید. در چنین مواقعی بهتر است ، حیوان را برای مدت 4 تا 6 ساعت در گرسنگی قرار دهید ، تا به علت حرص و ولعی که دارد ، بدون این که متوجه قرص یا پودر محتوی کپسول شود ، آن را همراه با گوشت بخورد و یا حتی با پرتاب کردن به هوا ، آن را گرفته و فورا بلع نماید.

گاهی اوقات سگ به عت طعم بد و یا بوی نافذ بعضی از اسانس های تند دارو ها ، از خوردن آن خودداری می کند. در این صورت می توان قرص یا کپسول و یا هر شکل جامد دارویی را با روشی که گفته میشود به حیوان خورانید.

ابتدا در طرف راست بدن حیوان ایستاده و پوزه و فک بالایی را با انگشتان دست چپ گرفته و فشار مختصر به لب های فوقانی حیوان وارد می آوریم تا دهان حیوان با این فشار مختصر خود به خود باز شود. با باز شدن دهان ، لب های فوقانی در فضای داخل دهان به صورت چین خورده در مقابل دندان ها قرار خواهند گرفت.

در این صورت اگر حیوان در چنین شرایطی برای بستن دهان خود تلاش کند ، باعث فشار و گاز گرفتگی لب های خود خواهد شد. در همین لحظات می توان قرص یا کپسول یا هر داروی جامد دیگری را در داخل دست راست قرار داده و با فشار انگشتان دست راست که دارو در آن قرار دارد به انتهای فک پایین حیوان که در چنین وضعیتی نیمه باز است ، فشار مختصری داده و با باز شدن دهان با یک حرکت سریع قرص یا کپسول را در انتهای حلق حیوان قرار داده سپس دست را سریع از داخل دهان حیوان خارج کرد.

در این لحظات به وسیله دست می توان دهان حیوان ( سگ ) را برای چند لحظه ای به صورت بسته نگه داشت. در نتیجه به علت عدم توانایی تنفس ، حیوان مجبور به بلع قرص یا کپسول خواهد شد.

برای تسهیل بیش تر این که آیا حیوان قرص را بلعیده یا در گوشه ای از دهان آن را مخفی نگه داشته تا در فرصت مناسب ، سریع بتواند آن را به خارج پرتاب کند ، لازم است توجه نمود چنان چه حیوان زیان خود را از دهان بیرون آورد و اطراف دهان و یا بینی را لیس بزند ، میتوان از خوردن دارو به وسیله حیان کاملا مطمئن شد.

در غیر این صورت مطمئن باشید ممکن است آن را در گوشه ای از دهان مخفی و پنهان کرده و در فرصت مناسب آن به خارج پرتاب خواهد کرد. ( بدون این که شما متوجه پرتاب قرص شوید )

در خارج کشور داروهای خوراکی تهیه شده ، برای سگ و گربه ها طوری تهیه و ساخته می شود که با طبع و منش حیوان کاملا سازگار بوده و حیوان با میل و رغبت به خوردن آن مبادرت می ورزد.این کار به کنترل علائم حیاتی سگ کمک بسزایی خواهد کرد.

مانند انواع قرص هی انگلی و یا پمادهای ضد انگلی که برای حیوان بسیار خوش مزه و خوش طعم بوده و مانند شکلات به راحتی مورد بلع قرار می گیرد. مشکل از آن ناجی می شود که اغلب داروهای مصرفی در سگ و گربه ، داروهای اختصاصی نبوده ، چون منع واردات داشته و آن ها را جنبه لوکس و فانتزی به حساب می آورند.

بنابراین بیش تر دام پزشکان مجبورند ، داروهای انسانی را جهت معالجه و درمان بیماری های سگ مورد استفاده قرار دهند که با طبع و منش حیوان سازگار نیست.

در مورد تجویز داروهای مایع ، هم اشکالات و مشکلات خود را دارا است ، ولی به طور کلی راحت تر از تجویز قرص و کپسول و یا ( داروهای خوراکی ) خواهد بود. چون امکان این که در مواقع خوراندن دارو ، حیوان سر خود را تکان دهد و سبب از بین رفتن دارو یا ورود آن به داخل نای شود وجود دارد.

بنابراین داروهای مایع را بهتر است به وسیله بطری کوچک پلاستیکی و یا با استفاده از سرنگ پلاستیکی که سر سوزن آن برداشته شده باشد ، داروهای مایع را به حیوان بخورانید.

استفاده از داروهای مایع ، به وسیله قاشق مربا خوری و یا سوپ خوری کم تر توصیه شده است. چون ممکن است به طور غیر علمی و ناشیانه انجام گیرد ، زیرا استفاده از آن مستلزم مهارت بوده و لازم است یک نفر دستیار همراه باشد تا سر حیوان را کمی به طرف بالا و محکم نگه داشته و از نزدیک ، از طریق اتصال بین دو لب دارو را به حیوان خورانید .

ولی با استفاده از سرنگ پلاستیکی بهتر می تان داروهای مایع را به حیوان تجویز کرد. برای این منظور کافی است دارو را به وسیله سرنگ کشیده و در ناحیه اتصال دو لب حیوان از گوشه ی لب به آهستگی به داخل دهان تخلیه کرده ، و پس از بلع مقدار دیگر را مجددا تکرار نمایید.

در ضمن با فشار مختصر به لب های فوقانی و باز شدن دهان ، دارو را می توان حتی در روی زبان حیوان به طور آهسته و منطفع ریخت تا به تدریج بتواند بلع کند.

در صورتی که امکان استفاده از داروهای مایع با روش فوق میسر نگردد ، لازم است با به کار بردن یک دسته قاشق سوپ خوری که آن را در بین دندان های حیوان می توان قرار داد و با حرکت دادن قاشق که باعث باز شدن دندان ها از یک دیگر می گردد ، دارو را به وسیله ی سرنگ در روی زبان یا داخل حفره دهان حیوان به تدریج ریخته تا بتواند آن را بلع کند. این کار به کنترل علائم حیاتی سگ کمک بسزایی می کند.

در صورتی که امکان استفاده از داروهای مایع با روش فوق میسر نگردد، لازم است با به کار بردن دسته قاشق سوپ خوری که آن را در بین دندان های حیوان می توان قرار داد و با حرکت دادن قاشق که باعث باز شدن دندان از یک دی گر می گردد ، دارو را به وسیله سرنگ در روی زبان یا داخل حفره دهان حیوان به تدریج ریخته تا آن را بلع کند.

لازم است دقت نمود در صورتی که داروهای مایع از قبیل روغن های معدنی مانند پارافین ، گلیسیرین ، روغن زیتون و روغن ماهی باشد ، باید این کار خیلی با دقت و صرف وقت انجام گیرد و به آهستگی روغن های خوراکی را به حیوان خورانید.

چون در صورت داخل شدن روغن های خوراکی به داخل نای که با سرفه های مکرر و مستمر حیوان همراه خواهد بود ، امکان هر گونه پنومونی از نوع استنشاقی را برای حیوان مهیا خواهد کرد و پیش بینی خوبی نمی توان برای حیوان انتظار داشت.

خوش بختانه امروزه مصرف پارافین به عنوان نرم کننده و لغزنده ساختن وضعیت دفعی حیوان که دچار یبوست ، در اثر اختلالات تغذیه ای شده است ، مصرف این روغن همراه با آغشته کردن به غذای حیوان بسیار سهل و آسان قابل تجویز است.

چون روغن پارافین دارای هیچ گونه طعم، بو و رنگ نمی باشد. بنابراین سه خاصیت فوق اگر چه روغن پارافین را بی خاصیت تلقی می کنند ، ولی در این مورد بسیار کار ساز و موثر بوده و با مصرف هفته ای دو بار ، بسته به جثه حیوان ( در سگ های متوسط 2 قاشق سوپ خوری به غذا اضافه کنید ) وضعیت دفعی حیوان را متعادل و نرمال خواهد کرد.

ولی هرگز به صورت مستمر و مداوم در غذای حیوان نباید مصرف کرد ، چون باعث اختلال و تنبلی در دستگاه گوارش می گردد.

استعمال دارو در چشم

متداول ترین نوع استعمال داروها در چشم ، پماد ها و قطره های چشمی می باشند. مصرف پمادهای چشمی ، بسیار سهل و آسان بوده ، کافی است پلک پایین حیوان را به وسیله انگشت خود کمی به طرف پایین کشیده و مقداری از پماد را داخل پلک قرار دهید .

استعمال دارو در چشم سگ

سپس پلک را به خال خود رها کرده و به آهستگی آن را ماساژ دهید. در مورد قطره های چشمی ، ابتدا لازم است ، سر حیوان را بالا بکشید ، در این صورت فرد کمک کننده کافی است قطره چشمی را از بالا به داخل چشم بچکاند. لازم است سعی شود تماس نوک قطره چکان با سطح چشم تماس پیدا نکند و دارو بتواند سطح قرنیه چشم را در بر بگیرد. پیش از این کار بهتر است علائم حیاتی سگ را کنترل نمایید.

استعمال دارو در گوش سگ

لازم است گوش مربوطه را به وسیله بلند کردن لاله گوش کاملا نمایان کنید ، در این صورت می توان کانال گوش خارجی را که دارای دو قسمت افقی و عمودی است رویت نمود.

قطره را طوری در داخل گوش ، باید ریخت که بلافاصله پشت گوش را در محل اتصال آن با سر به وسیله مالش انگشتان بتوان ماساژ داد. انجام این عمل باعث می گردد ، قطره مورد نظر از دو قسمت افقی و عمودی مجرای شنوایی گوش خارجی عبور کرده و تا نزدیکی پرده ی صماخ برسد و تاثیر اثربخشی درمانی خود را بعد از چند نوبت تکرار قطره در گوش خود از خود نشان دهید.

اصولا قطره های گوش در سه مورد کاربرد داشته و مورد استعمال قرار می گیرد.

در مواردی که گوش جرم و گلوله ی مو گردد ، بدین صورت که گرد و غبار محل زندگی حیوان با ماده ی مترشحه از غدد چربی در گوش خارجی دست به دست هم داده و ماده ای مومی شکل ، محتوی ترشحات سرومن ، به علاوه موهای زائد و گرد و غبار را به صورت گلوله ای خمیری شکل در خواهد آورد و باعث می شود در شنوایی حیوان اختلال و تهویه هوا بین مجرای استاش گوش میانی با ناحیه ی حلق را دچار اختلال و باعث خارش در گوش گردد

و حیوان گوش خود را مرتبا روی خاک و اجسام ناهموار اصطحکاک دهد و درد ناشی از آن باعث می گردد ، حیوان سر خود را به طرف ناحیه ی درد متمایل و کج نشان دهد. در مورد حل کردن گلوله های مومی شکل ، لازم است از مواد لغزنده ی روغنی ( گلیسیرین فنیکه ) برای چند روز استفاده شود.

سپس لازم است گوش را با آب ولرم و دستگاه مخصوص شست و شو داد تا جرم گوش بر طرف شود.

در کنار کنترل علائم حیاتی سگ در مورد عفونت گوش خارجی و گوش میانی که بر اثر بیماری های عفونی شایع و یا در اثر عفونت های منتشر شده از ناحیه حلق مانند تورم لوزه ها با عث می شود عفونت از طریق مجرای حلقی به گوش میانی منتقل شود، مصرف قطره های آنتی بیوتیکی گوش کاربرد دارد.

در مواردی که التهاب از گوش میانی در اثر عفونت های منتشر شده به وجود می آید ، مجرای شنوایی دچار التهاب همراه با عفونت گردد ، در این صورت قطرات ضد التهابی و آنتی بیوتیک های اختصاصی گوش کاربرد پیدا کرده و توسط دکتر دام پزشک لازم است تجویز گردد.