اصول تغذیه کبوتر و هر آنچه که باید در مورد ویژگی های آن بدانید

تغذیه کبوتر دارای اصول خاصی است. این پرندگان عمدتا دانه خوار بوده و اساسا رژیم غذایی آن ها از دانه های غلات و سبزیجات تشکیل می شود.

کبوترها دانه ها را با دو روش دیدن و لمس از طریق پایانه های عصبی موجود در نوک منقار انتخاب می کنند. سپس غذا به سرعت توسط زبان به حلق انتقال داده می شود که در مورد دانه های بزرگ تر حرکت سریع سر به انتقال غذا کمک می نماید.

مری به چینه دان که از دو قسمت تشکیل شده و کار ذخیره سازی و مرطوب کردن غذا را انجام می دهد، متصل می شود. غذا از این محل به پیش معده که از لحاظ عملکردی مشابه معده پستانداران است منتقل شده، سپس به سنگدان می رود که از چند قسمت تشکیل شده است و هضم مکانیکی غذا در این قسمت انجام می شود. همچنین آنزیم های ترشح شده از مخاط پیش معده در این قسمت اثر می کنند. بعد از هضم بیش تر و جذب مواد مغذی در روده، در نهایت کیموس (غذای نیمه هضم شده) در کلواک قرار می گیرد و با اسید اوریک دفع شده از کلیه ها ترکیب شده و همراه با مدفوع از بدن دفع می شود.

برای نوشیدن آب، تقریبا تمام منقار وارد آب شده و با ایجاد فشار منفی (آب) وارد محوطه دهانی می شود. بنابراین مقداری از آبی که وارد محوطه دهانی شده بود به ظرف آب بر می گردد و باعث آلودگی احتمالی با عوامل بیماری زا نظیر ترکوموناد می شود.

ویژگی های ظرف آب و دانه مناسب برای تغذیه کبوتر

غذای کبوتر به منظور تغذیه هم زمان چند کبوتر در داخل ظروف دانخوری طویل ناودانی و میشود. برای آب آشامیدنی ظرفی با حجم ذخیره ای حدود ۴ لیتر استفاده می شود. آبخوری هایی که به صورت تجاری در دسترس هستند برای ۴ کبوتر به ازای هر ظرف طراحی شده اند و از موادی مثل شیشه و پلاستیک تولید می شوند تا به راحتی قابل ضدعفونی باشند.

شست و شوی این ظروف از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. چرا که آب خوری یکی از مهم ترین با انتقال بیماری است. بسیاری از پرورش دهندگان در آب خوری جداگانه به صورت جایگزین این می کنند تا هر آب خوری در طی عدم استفاده به طور کامل خشک شود. همچنین بهتر است دان خوری ها هم به صورت بهداشتی نگهداری شوند. ظروف پلاستیکی یا فلزی قابل شست و شو به عنوان دان خوری مورد استفاده قرار می گیرند.

عادات تغذیه ای در کبوتر

کبوترها عمدتا ۲ بار در روز تغذیه می شوند و مقدار کل غذا به ازای هر کبوتر در روز به طور متوسط حدود ۳۰ گرم است که به دو وعده تقسیم می شود. این مقدار به عنوان یک مبنای کلی بوده و مقدار دقیق مصرف دان تابع نیازهای پرنده می باشد. برای مثال در شرایط دمای پایین محیط زندگی پرنده یا در طی فصل تولید مثل و پرواز، نیاز به انرژی بیش تر بوده و به طبع آن مقدار مصرف دان افزایش می یابد. تغذیه آزاد، خصوصا در فصل پرواز، به طوری که کبوتر بتواند مقدار و زمان تغذیه را انتخاب کند، توصیه نمی شود.

مصرف آب کبوتر

مصرف آب ارتباط نزدیکی با دمای محیط پیرامون پرنده داشته و متوسط مصرف آن ۵۰ میلی لیتر به ازای هر کبوتر در روز است. اگر دارو یا افزودنیهای غذایی به آب اضافه شوند، میزان مصرف آب کاهش پیدا می کند. بسیاری از فرآورده ها روی طعم آب تاثیر می گذارند و نیازمند عادت کردن می باشد. این مورد به خصوص در زمان نیاز بالای آب (برای مثال فصل پرواز مسابقه ای در طول تابستان) بایستی در نظر گرفته شود. تا از دهیدراتاسيون تحت بالینی که باعث کاهش عملکرد پروازی پرنده می شود، پیشگیری شود.

مخلوط های غذایی مورد استفاده برای تغذیه کبوتر

غالبا ترکیباتی از دانه ها که به صورت تجاری موجود می باشند، برای تغذیه کبوتر ها استفاده می شوند. ترکیبات مختلف برای میزان متفاوت استرسی که یک کبوتر در طول سال در معرض آن قرار می گیرد، تولید شده اند. بسیاری از تولید کنندگان دان ترکیب مناسب برای شرایط مختلف محیطی را توصیه می کنند. به طوز کلی غذاهایی که برای کبوترها استفاده می شود، شامل موارد زیر است :

• غلات
• مکمل ها
• پلت ها
• سبزیجات

غلات ؛ مهم ترین منبع غذایی در تغذیه

غلات منبع غذایی متراکم، غنی از مواد مغذی و با انرژی بالا هستند که برای این پرندگان ایده آل می باشند. به طور متوسط، غلات حاوی ۵۸ تا ۷۰ درصد کربوهیدرات، ۷ تا 14 درصد پروتئین خام و حدود ۵ درصد چربی خام هستند. جوانه غلات حاوی مقادیر متغیری از ویتامین ها، مواد معدنی، اسیدهای آمینه و چربی است.

کیفیت مخلوط دانه ها هم مانند ترکیب آن ها از اهمیت بالایی برخوردار است. غلات تنها باید حاوی دانه های کاملا رسیده باشند. یعنی در صد بالایی از احتمال جوانه زنی داشته باشند. همچنین آن ها نباید دارای گرد و خاک باشند و باید از آلودگی هایی مثل ارگانیسم های قارچی و آفات پاک باشند.

مکمل ها

افزودن مواد معدنی و سنگریزه برای هضم مناسب دان ضروری می باشند. ترکیبات سنگریزه ای که به صورت تجاری در دسترس هستند، حاوی سنگ های کوچک غیر قابل هضمی می باشند که برای هضم مکانیکی در سنگ دان ضروری است. سنگ های کبوتری در اشکال مکعبی کوچک یا سخت شده با حرارت در ظروف رسی وجود دارند. ترکیبات بالانس شده سنگ ریزه یا سنگ های کبوتری باید حاوی تمام عناصر ضروری و کم اهمیتی باشند که برای حفظ روندهای فیزیولوژیک طبیعی بدن ضروری است.

طیف وسیعی از سنگریزه ها و پودرهای معدنی در دسترس هستند. با توجه به این که کبوترها مزه شور را ترجیح می دهند، سنگریزه های حاوی مقادیر بالای نمک به خوبی توسط آن ها تغذیه می شوند. فراهم کردن روزانه چنین مکمل هایی برای دست یابی به وضعیت سلامتی بهتر و افزایش توان پرندگان ضروری است و در مواقع افزایش مصرف انرژی، نیاز برای این مواد افزایش می یابد.

پلت ها

مخلوط های تغذیه ای جدید اغلب حاوی اجزای تولید شده به صورت پلت، پفکی یا چیپسی می باشند. پلت به شکل کلاسیک با فشار تمام دانه ها و افزودن پلت چسبان های خاص تولید می شود. در پروسه تولید پفکی در طی دوره کوتاه گرما دهی اجزا خیسانده می شوند. در طی تولید فرم چیپسی خاصی از دان ریز شده اطراف یک دانه غذایی نظیر سورگوم را می پوشاند. دان احاطه شده هنوز شکل طبیعی خود را دارد و برای پرنده قابل قبول می باشد. تصور می شود این نوع از غذا ترکیبات دان بهبود می بخشد. مواد معدنی، ویتامین ها، اسیدهای آمینه ضروری و ترکیبات گیاهی هم بر اساس نیاز (فصل تولید مثلی، فصل مسابقه، تولک و …) اضافه می شوند. بنابراین کمبودهای رژیم تغذیه ای دان خالص جبران شده و نیاز به مکمل های غذایی کاهش می یابد.

تغذیه کبوتر با سبزیجات

فراهم کردن سبزیجات برای تغذیه در پرورش مدرن کبوتر تقريبا ضروری است. در صورت وجود مواد گیاهی سبز کبوترها آنها را با اشتیاق می خورند. هنوز بسیاری از پرورش دهندگان سیر و پیاز را برای تقویت متابولیسم و مخلوط های غذایی حاوی سبزیجاتی مثل هویج، کرفس و چغندر را برای دوره استراحت در طی زمستان به منظور حذف مواد زائد و تمیز کنندگی روده، استفاده می کنند. به هر حال میزان سبزیجات نباید بیشتر از یک سوم جیره روزانه باشد.

تغذیه بر حسب نیازهای انرژی

تغذیه کبوترهای با عملکرد بالا برای تولیدمثل و پرواز با توجه به نیازهای متفاوت انرژی در طول یک سال کبوتری تغییر می کند و می تواند به مراحل تولک، تولید مثل، پرواز و دوره استراحت تقسیم شود.

• تولک
• تولیدمثل
• پرواز (فصل مسابقه)
• دوره استراحت

تولک و تغذیه کبوتر در این مرحله از زندگی

بخش عمده تولک شامل ریختن کامل پوش پرها می باشد. برای مثال در اروپای مرکزی از سپتامبر تا اواخر نوامبر طول می کشد. در این دوره اضافه کردن تمام مواد مورد نیاز برای رشد پرهای جدید ضروری است. رژیم غذایی در این مرحله باید متنوع و غنی از انرژی و پروتئین باشد. متخصصین تغذیه استفاده از ترکیبات پیش ساخته ی مخصوص تولک را توصیه می کنند. بعضی از آن ها به منظور جبران کمبود های جیره ی معمول دانه ای با ذرت پلت شده غنی سازی شده اند.

به علاوه تعدادی از مکمل های غذایی که شامل مواد ضروری برای رشد پرهای جدید می باشند. (متیونین، لیزین تریپتوفان، بیوتین، روی، اسیدهای چرب غیر اشباع و لیسیتین) به صورت تجاری در دسترس هستند. همچنین ید برای تقویت متابولیسم پرنده در این فاز فعال توصیه شده است.

تولید مثل کبوتر

بازه ی تولید مثلی کبوتر از زمان آغاز تولید تخم تا از شیر گیری نتایج نسبتا کوتاه است. ویژگی منحصر به فرد کبوتر، توانایی تولید شیر چینه دان برای تغذیه ی جوجه ها است. طی دوره نگهداری که تحت تاثیر پرولاکتین، لایه داخلی چینه دان ضخیم میشود (۱۰ تا ۲۰ برابر حالت نرمال) و بافت غده ای هولوکرین شروع به تولید شیر چینه دان کرمی رنگ می کند. هم چنین سلول های اپی تلیال غنی از چربی به داخل آن می ریزند و بخشی از (ترشح) شیر چینه دان را تشکیل می دهند.

همچنین از لحاظ ویتامین های A و C کلسیم و فسفر فقیر است. ولی حاوی اسیدهای آمینه، اسیدهای چرب و ایمونوگلوبولین های مورد نیاز می باشد. یک کبوتر جوان فقط در صورتی به طور موفقیت آمیز به یک کبوتر مسابقه ای با عملکرد بالا تبدیل می شود که تغذیه اش با نیازهای حقیقی هر مرحله از رشد و بلوغ مطابق باشد. طی فصل تولید مثل میزان پروتئین باید تا ۱۷ درصد افزایش پیدا کند.

همچنین باید سایر مواد ضروری همانند مواد معدنی و عناصر کمیاب فراهم شده باشند. ترکیبات سنگریزه ای برای تشکیل پوسته ی تخم مرغ و رشد مطلوب ضروری هستند. ویتامین های محلول در چربی تاثیر زیادی روی باروری (ویتامین E)، میزان و کمیت تولید (ویتامین A و میزان جذب کلسیم (ویتامین D3) دارند. چندین محصول تجاری برای رفع احتياجات تولید مثلی وجود دارند که اغلب شامل دانه های پلت شده با پوشش دار می باشند که حاوی تمام مواد ضروری برای تولید مثل است. اضافه کردن مواد معدنی محلول در آب، رژیم غذایی را کامل تر می کند.

 

فصل مسابقه (پرواز)

طی فصل مسابقه برنامه تغذیه ای اصولی برای رسیدن به نتایج موفقیت آمیز ضروری است. نیازهای هفتگی کبوتر در فصل مسابقه بسیار بالا است و تغذیه بر اساس نیاز در این دوره زمانی ضروری است. به خاطر این که کبوترها معمولا یک بار مسابقه در هر هفته انجام می دهند و یک فاصله ۷ روزه بین پروازها وجود دارد، برنامه غذایی خاصی برای روزهای بین پروازها وجود دارد.

بلافاصله بعد از مسابقه، به منظور کوتاه کردن زمان ریکاوری، الکترولیت ها و منابع انرژی با قابلیت هضم بالا مثل گلوكز در اختیار پرنده قرار داده می شوند. همچنین جیره غذایی در روز برگشت (از پرواز) و چند روز بعد باید حاوی مقادیر بالای کربوهیدرات و چربی باشد. ولی در عین حال باید با دارا بودن مقادیر کمتر پروتئین قابلیت هضم بالاتری داشته باشد.

ترکیبات غذایی جدید دارای مقادیر بسیار پایین پروتئین هستند که تقریبا فاقد سبزیجات می باشند. افزودن مکمل های غذایی حاوی پروتئین ها و اسیدهای آمینه با قابلیت هضم بالا برای جبران تر این مواد امری رایج محسوب می شود. به دلیل این که کبوتر بخش اعظم انرژی مورد نیاز طی پرواز را از سوزاندن چربی ها به دست می آورد. در ترکیبات غذایی جدید دانه های با مقادیر بالای چربی به نسبت بیش تری وجود دارند.

تولید کنندگان غذا و افزودنی های غدایی پکیج کاملی شامل ترکیبات اختصاصی و افزودنی های غذایی را برای مراقبت طی فصل پرواز توصیه می کنند. این مواد نیز همانند دان های ویژه و افزودنی های غذایی، حاوی مواد آماده ای می باشند. که برای حفظ متابولیسم و بهبود سطح توان فیزیکی کبوترهای در حال پرواز تهیه شده اند.

دوره استراحت

طی زمان استراحت در زمستان، رژیم غذایی مناسب دارای مقادیر پروتئین کمی است. محتوای فیبر و انرژی آن هم نباید زیاد باشد. هدف در این دوره ی با فعالیت بدنی نسبتا کم دوری از پرخوری و اضافه وزن بیش از حد می باشد. اما اگر درجه حرارت محیط پیرامون خیلی پایین باشد سطح جیره باید با اضافه کردن ذرت بیشتر افزایش پیدا کند. نکته مهم اینکه تغییر به رژیم غذایی جدید نباید خیلی سریع باشد. تقریبا 3 هفته قبل از شروع فصل تولیدمثل، رژیم غذایی دوره ی استراحت باید به آرامی با رژیم غذایی تولید مثل جایگزین شود.