شن و لایوراک در آکواریوم آب شور

تهیه شن و لایوراک یا همان سنگ زنده یکی از اساسی تزین مراحل مقدماتی راه اندازی یک آکواریوم آب شور می باشد.در این مطلب قصد داریم به تفصیل در مورد این دو مطلب توضیحاتی را ارائه کنیم.

شن کف آکواریوم

کف آکواریوم را معمولا با شن مخصوص ساحل (ماسه بادی) می پوشانند. این شن که به وفور در بازار آکواریوم فروشی های ایران یافت می شود معمولا به رنگ سفید و کرم است که رنگ آن باتوجه به محل جمع آوری آن متفاوت است. وجود این بستر در آکواریوم مزایای بسیار زیادی دارد و الزامی است.
باکتری های مسئول چرخه ی نیتروژن با تشکیل کلونی در این بستر به فیلتراسیون بیولوژیک آکواریوم کمک بسیار زیادی می کنند و همچنین جهت نگهداری موفقیت آمیز برخی ماهی ها مانند انواع راس ماهیان و گابی ها وجود این بستر الزامی است. عمق شن کف را معمولا 5 الی 8 سانتی متر در نظر می گیرند. عمق کمتر از 5 سانتی متر نمی تواند کافی باشد.

اولویت و همچنین عمق بیشتر از 8 سانتی متر نیز می تواند در برخی مواقع مضر باشد. زیرا به دلیل ایجاد بستر بدون اکسیژن احتمال تشکیل سولفید هیدروژن ((H2S در این اعماق وجود دارد به ویژه اگر مواد ارگانیک یا ارگانیسم های زنده مانند آنچه بر روی لایوراک ها قرار دارد در داخل شن قرار بگیرند. سولفید هیدروژن برای آبزیان بسیار مضر است، بنابراین باید دقت بسیار زیادی در این خصوص داشته باشید.
ناگفته نماند که در روش فیلتراسیون دکتر ژابرت که در بخش سیستم های فیلتراسیون به آن خواهیم پرداخت نیز از بستر عمیق شن در حدود 10 الی 15 سانتی متر استفاده می شود اما به دلیل وجود پلنوم در بستر آکواریوم سولفید هیدروژن در اعماق زیاد تشکیل نمی شود.

شن آکواریوم

سنگ زنده ( لایوراک )

به سنگ هایی که از کف دریا جمع آوری و به مراکز آکواریوم فروشی جهت دکوراسیون داخل آکواریوم انتقال می یابند اصطلاحا سنگ زنده می گویند. در واقع این سنگ ها زنده نیستند اما به دلیل وجود تعداد بی شماری از انواع میکروارگانیسم های زنده که در سطح، عمق و حفره های آنها زندگی می کنند به آنها سنگ زنده می گویند. کیفیت سنگ های زنده را به 3 معیار مشخص می کنند به ترتیب اولویت عبارتنداز:

1. درجه ی تخلخل سنگ که از وزن آن مشخص می شود. سنگ های دارای تخلخل زیاد سبکتر هستند و در سیستم فیلتراسیون آکواریوم بیشترین اثرگذاری را دارند زیرا گنجایش پذیرش تعداد بیشتری از باکتری ها را دارا می باشند.
2. تعداد خلل و فرج و نمای سنگ: وجود این خلل و فرج می تواند مخفی گاه مناسبی را برای ماهیان ایجاد نماید و همچنین در آکواریوم های مرجانی محل مناسبی برای قراردادن مرجان ها خواهند بود. همچنین سنگ های دارای شکل خاص، پس از چیده شدن در آکواریوم زیبایی خاص به آکواریوم می بخشند.
3. وجود جلبک های کورالاین که معمولا به رنگ های سبز، صورتی و بنفش هستند.

سنگ زنده – لایوراک

متاسفانه برخی از افراد اولویت اول در انتخاب سنگ را به رنگ آن می دهند در حالی که در صورت مساعد بودن شرایط شیمیایی و نور آکواریوم، این جلبک ها بر روی سنگ ها رشد خواهند کرد و وجود آنها در ابتدا چندان ضروری نیست و در انتخاب سنگ باید به عنوان اولویت آخر مدنظر باشند. دقت داشته باشید که در جریان انتقال این سنگ ها از دریا برخی از میکروارگانیسم های موجود بر روی آنها از بین می روند که در صورت قراردادن این سنگ ها در آکواریوم موجب افزایش آمونیاک و نیتریت آب می شوند.

بنابراین آنها از قبل از قراردادن در آکواریوم حتما باید با آب آکواریوم شستشو و تمیز نمایید. سنگ های زنده را به دو بخش تصفیه شده و تصفیه نشده تقسیم می کنند. سنگ های تصفیه نشده به سنگ هایی اتلاق می شوند که به تازگی از دریا جمع آوری شده اند و قابل انتقال به آکواریوم نیستند و باید مراحل تصفیه را بگذارنند.

سنگ زنده – لایوراک

سنگ زنده – لایوراک

نحوه ی تصفیه سنگ های زنده و وسایل مورد نیاز

1. ظرف مناسبی که تمام سنگ ها در آن بصورت کامل زیر آب قرار گیرند
2. واتر پمپ قوی جهت ایجاد گردش آب در داخل ظرف
3. اسکیمر قوی
4. برس پلاستیکی دارای دندانه های بلند و زبر

سطح سنگها را با استفاده از برس، تمیز می کنیم تا تمام بافت های مرده ی آن جدا شود، بهتر است تمام موجودات مانند صدف ها، اسفنج ها و گیاهان آن را جدا کنید. زیرا به دلیل گذشت مدت زمان زیادی از خارج شدن سنگ ها از آب، احتمال زنده ماندن آنها در آکواریوم بسیار کم است و در صورت جدا شدن، میزان آمونیاک آب را بیش از حد بالا خواهند برد.

پس از برش کشیدن سنگ ها آنها را در ابتدا با استفاده از آب شور، آب کشی نموده و سپس در ظرف موردنظر قرار می دهیم و واتر پمپ را روشن می کنیم تا گردش آب در میان سنگ ها ایجاد شده و راکد ماندن آب موج فاسد شدن بافت های زنده نشود. در مرحله ی بعد، اسکیمر را روشن می کنیم تا با جذب مواد ارگانیک معلق در آب، مانع از تولید بیش از حد آمونیاک شود. جهت تصفیه شدن سریعتر سنگ ها و آسیب دیدن کمتر آنها باید در دو مرحله تعویض آب صورت بگیرد.

سنگ زنده – لایوراک

در مرحله ی اول که 2 روز پس از قراردادن سنگ ها در ظرف خواهد بود 50 درصد از آب را با آب جدید تعویض می کنیم.
مرحله ی دوم نیز 3 روز پس از مرحله اول می باشد که در این مرحله نیز مجددا 50 درصد از آب ظرف را تعویض می کنیم. سعی کنید آب را از کف ظرف سیفون کنید تا اجساد مرده ی خرچنگ ها یا کرم ها به همراه آب خارج شوند. در صورت تمیز کردن دقیق سنگ ها تصفیه شدن آنها 10 الی 15 روز طول خواهد کشید.

جهت اطمینان خاطر از تصفیه شدن کامل سنگ ها بعداز روز دهم با استفاده از تست کیت های دقیق میزان آمونیاک و نیتریت آب را تست می زنیم. در صورت مناسب بودن سطح آمونیاک و نیتریت، سنگ ها تصفیه شده و آماده ی قرار گرفتن در آکواریوم می باشند.

قبل از قراردادن سنگ ها در آکواریوم حتما موارد زیر را رعایت کنید

1. سنگ های تصفیه شده را مجددا با برس تمیز کرده و آب کشی کنید تا بافت های مرده در طی مرحله ی تصفیه، وارد آکواریوم نشوند.
2. تمام سنگ ها را بصورت همزمان به آکواریوم انتقال ندهید زیرا موجب بهم خوردن تعادل چرخه ی نیتروژن می شوند. بهتر است این کار در سه مرحله و بصورت یک روز در میان انجام شود.
3. طرح کلی برای نحوه ی چیدمان سنگ ها در داخل آکواریوم را باتوجه به سنگ های موجود در ذهن خود به تصویر بکشید و سنگ ها را به ترتیب قرار گرفتن در آکواریوم اولویت بندی کنید. در مرحله ی اول سنگ های بستر را که بزرگتر هستند و در اولویت قرار دارند به داخل آکواریوم انتقال دهید.
4. از قراردادن سنگ هایی که دارای بافت زنده هستند در بستر آکواریوم خودداری کنید، زیرا قرارگرفتن بافت های زنده در زیر شن موجب فاسد شدن آنها و تجمیع سولفات هیدروژن می شود که می تواند برای آبزیان خطرناک باشد. بعضی از سنگ های زنده در بخش های زیرین خود فاقد بافت زنده هستند و گزینه ی مناسبی برای بستر آکواریوم محسوب می شوند.
5. میگو مانتیس یکی از شکارچیان خطرناک ماهیان کوچک و سخت پوستان می باشد که ممکن است در حفره های سنگ های زنده مخفی شده باشد. برای بیرون کشیدن مانتیس از داخل سنگ ها در ابتدا سنگ موردنظر را به مدت 3 الی 5 دقیقه بیرون آب قرار دهید و سپس آن را به داخل یک سطل بزرگ که از قبل با آب تصفیه شده RO یا آب بدون کلر پر شده است فرو ببرید و به مدت 10 الی 15 ثانیه صبر کنید تا در صورت وجود مانتیس یا خرچمگ از آن خارج شوند.

سنگ زنده – لایوراک

باتوجه به مشکلات موجود برای تصفیه ی سنگ های زنده و همچنین نیازمندی های خاص آن بهتر است تا علاقمندان فقط سنگ های تصفیه شده را خریداری نمایند مگر اینکه حوصله و امکانات تصفیه سنگ ها را داشته باشند. حتما دقت داشته باشید که سنگ های تصفیه شده ی خریداری شده از فروشگاه ها را نیز قبل از قراردادن در آکواریوم با برس تمیز نموده و آب کشی کنید زیرا اولا مراحل تصفیه فوق در بیشتر فروشگاه ها رعایت نمی شود و دوما در صورت رعایت این موارد نیز همچنان مقداری بافت مرده بر روی سنگ ها وجود خوهد داشت.

حتی در صورتی که سنگ بصورت یکجا به آکواریوم تازه راه اندازی شده خودداری کنید، زیرا باکتری های موجود در سیستم فیلتراسیون آکواریوم قابلیت جذب مواد ارگانیک وارد شده به سیستم را دارا نمی باشند و این عمل موجب بهم ریختن تعادل چرخه ی نیتروژن می شود.