همه ی چیزهایی که باید در مورد اژدر ماهی یا ماهی بشیر بدانیم

اژدر ماهی یا ماهی های بشیر Polypterus spp که اسم معمولی آنها عربی است، جزء ماهی های خیلی قدیمی و عملا جزء اولین گروه ماهیهای استخوانی و از خانواده پلی پتریده یا پرباله ها هستند که در 2 یا 3 دهه اخیر به دنیای آکواریوم معرفی شده اند. در ادامه به بررسی ماهی بشیر Polypterus spp می پردازیم.

اژدر ماهی یا ماهی بشیر Polypterus spp

ماهی های بشیر Polypterus spp ( اژدر ماهی) بومی آفریقا هستند و در آبهای جاری گینه، زئیر و لیبریا یافت می شوند. ماهیهای این خانواده در باله پشتی دارای 5 تا 18 عدد بالچه هستند که هر یک دارای شعاع سخت و 1 تا 2 شعاع نرم می باشند. این ماهیها دارای برخی ویژگیهای خیلی قدیمی هستند که در ماهیهای دیگر دیده نمی شوند. بیشتر طول خیلی از گونه ها حداکثر 30 سانتیمتر است ولی برخی گونه ها ممکن است تا 90 سانتیمتر هم برسند.

در این خانواده 2 جنس به نامهای Polypterus با حداقل 15 گونه و (Erpetochthys) با اسم جنس مشابه (Calamoichthys) یا طناب ماهی که تنها دارای یک گونه است وجود دارد. از گونه های کوچکتر برای نگهداری در آکواریومها استفاده می شود.

مهمترین نوع آکواریومی آن، گونه Polypterus ornatipnnis است ولی از گونه های P.palmas و P.delhezi، ماهی بشیر سنگال P.Conjicus و P.senegalus هم برای نگهداری در آکواریوم ها استفاده می شود.

Polypterus-ornatipinnis

Polypterus-palmas

Polypterus-delhezi

اژدر ماهی

اژدر ماهی

ماهی است تخمگذار و ماهی خوار که به گرمای 25 تا 27 درجه سانتیگراد، پی اچ 7.8 تا 8 و سختی 12 درجه آلمانی نیاز دارد. حداکثر طول گونه P.ornatipinnis تا 37 سانتیمتر میرسد. بدن آنها با فلس های لوزی شکل گانوئید پوشیده شده است.

این ماهیها قادر هستند تمام و یا قسمت عمده ای از اکسیژن موردنیاز خود را ازهوای موجود در سطح آب بگیرند. کیسه شنای آنها عمدتا کار ریه را انجام میدهد و هرچند دقیقه یکبار برای تفنس به سطح آب می آیند. جالب این که اگر از بالا آمدن آنها برای تنفس هوا جلوگیری شود در داخل آب خفه خواهند شد.

در شرایط طبیعی، تخمریزی آنها معمولا در مواقع سیلابی صورت میگیرد. در این وقت مولدین رودخانه را ترک کرده و خود را به مردابها و باتلاق هایی می رسانند که مادههای باردار و بچه ماهیها در آنجا هستند.

از گونه های عمده ای که امکان تکثیر آن در آکواریوم وجود دارد میتوان ماهی بشیر سنگال را نام برد. میتوان گفت که اطلاعات در مورد تکثیر گونه های مختلف ماهی بشیر محدود است و ویژگیهای لازم برای تکثیر یک گونه شناخته شده را نمیتوان بطور قطع برای گونه های دیگر بکار برد.

برخی از گونه ها را هم نمیتوان تکثیر کرد. تکثیر برخی گونه ها مانند گونه P.delhezi در پاره ای موارد انجام می گیرد. شاید علت اصلی این است که هنوز معلوم نشده است که عامل اصلی تحریک این ماهیها برای تخمریزی چیست.

تکثیر گونه بشیر سنگال نسبتا خوب و به راحتی انجام می گیرد. عامنل اصلی تحریک آن برای تولیدمثل، سردتر شدن آب است. شاید کلید اصلی، تعویض و تغییر قسمتی از آب و تغییر درجه حرارت باهم باشد. ابتدا بایستی مطمئن شد که ویژگیهای آماده شدن برای تولیدمثل مولدین، بسیار مناسب می باشند.

کیفیت آب بایستی عالی باشد. آکواریوم بایستی اندازه خوب و مناسب و نسبتا بزرگ داشته باشد و بخش عمده ای از آب آن بطور مرتب عوض شود. پی اچ بایستی کمی اسیدی (6.5 تا 6.8) و آب بایستی تا حد امکان نرم باشد (50 میلیگرم کربنات کلسیم در لیتر) به آنها بایستی انواع گوناگونی از غذاهای زنده گوشتی داده شود.

تشخیص نر و ماده نسبتا آسان است. در فصل تخمریزی باله مخرجی ماهی نر پهن تر است. ماهی نر همچنین از ماهی ماده همسن و سال خود، کوچکتر است. در نرهای رسیده، شعاع سخت باله پشتی ضخیمتر است.

تخمریزی ماده بشیر سنگالی یک روز یا بیشتر به طول می انجامد. ماهی نر شروع به دنبال کردن ماهی ماده می کند و گهگاه با پوزه خود به بدن آن میزند. ماهی ماده سعی می کند پیش از تخمریزی محل مناسبی برای ریختن تخمها پیدا کند. جای مناسب برای تخمریزی آن بستری با گیاهان انوبه با برگهای ظرفیت است. میتوان تعدادی بسترهای مصنوعی مانند توده ای از نخهای پلاستیکی و یا توده ای از پارچه سنگین شده در کف آکواریوم قرار داد.

ماهی ماده معمولا 100 تا 300 عدد تخم در عرض چند روز میگذارد. هربار چند عدد تخم ریخته می شود و ماهی نر با عضوی فنجان مانند که با باله مخرجی و دمی خود به دور مخرج تناسلی ماهی ماده درست میکند، تخمها را گرفته و پس از بارور کردن آنها را روی سطح گیاهان آکواریوم پخش می نماید.

قطر تخمها 2 تا 3 میلیمتر است. این تخمها کمی چسبنده هستند و میتوانند به مدت 3 تا 4 روز روی گیاهان بچسبند تا نوزادان از تخم خارج شوند. بایستی مواظب بود که بشیرها گاهی ممکن است تعدادی و یا تمام تخمهای خود را بخورند. بنابراین بهتر است وقتی تخمریزی کامل شد، آنها را به آکواریوم دیگری انتقال داد.

بچه ها دارای آبششهای خارجی هستند و بایستی اکسیژن موردنیاز خود را به وسیله این آبششهای خارجی بگیرند. در هفته اول غذای موردنیاز را از ذخیره کیسه زرده تامین می کنند، لذا نیازی به دادن غذا به آنها نیست ولی از این پس میتوان به آنها غذای زنده داد.

بهترین غذای زنده برای آنها ناپلیوس آرتمیا و یا کرمهای ریز است (microworms) از آنجا که بچه ها شکارچی های ماهری نیستند بهتر است غذا در نزدیک آنها گذاشته شود. بچه ها وقتی کمی بزرگتر می شوند، همنوع خوار می شوند. بنابراین لازم است همواره بچه ماهیهای بزرگتر را از طریق رقم بندی جدا کرده و جداگانه نگهداری نمود.

نوزاد ماهی های بشیر Polypterus spp با آبششهای خارجی

روش داده شده اگرچه برای گونه های سنگالی مناسب و قابل کاربرد است، ولی ممکن است برای گونه های دیگر کارآمد نباشد. به هر حال بهتر است اگر گونه دیگری در اختیار دارید روی آن با همین روش کار کنید تا ببینید جواب میدهد یا خیر. اگر جواب نداد، بایستی صبر کنید تا اطلاعات بیشتری در دسترس شما قرار گیرد.

اژدر ماهی

گونه ای ماهی بشیر در حال نزدیک شدن به طمعه