معرفی انواع ماهیان زینتی آب شیرین همراه با جزئیات کامل

ماهیان زینتی آب شیرین از شش خانواده شامل ماهیان دندان دار زنده زا، کاراسین ماهیان، کپور، سیچلایدها، لابیرنت داران و گربه ماهیان تشکیل می شود.

ماهیان دندانه دار زنده زا:

این ماهی ها جذابیت های خاص خود را در میان آکواریوم داران مبتدی دارا می باشند زیرا به راحتی زاد و ولد می کنند. مشخصه این خانواده وجود باله مخرجی تغییر شکل یافته در جنس نر است که آلت تناسلی محسوب می شود و به آن گونوپودیم می گویند می گونوپودیوم می گویند. ماهی نر با حرکت به دنبال ماهی ماده به جفت گیری می پردازد. تنها در لحظه ای کوتاه بسیار کتاه باله مخرجی خود را منفذ تناسلی ماهی برخورد داده و مقداری مایع اسپرمی منتقل می کند. معمولا از هر فرصتی برای این کار استفاده می کند. تا بدان جا که ماهی ماده را اذیت می کند و ماده سعی می کند از آن ها دوری کند. جنس ماده دارای کیسه ای در منفذ تناسلی است که اسپرم ماهی نر را در آن نگهداری می کند و تا چند مرحله زایمان می تواند از ذخیره اسپرمی قبلی استفاده کند. لقاح داخلی است و پس از آن جنین در کیسه تولید مثل ماهی ماده که جلوی منفذ تناسلی قرار دارد دوره رشد خود را طی می کند. تفاوت این شیوه تولید مثلی با پستانداران در این است که در ماهیان جنین با مادر رابطه تغذیه ای ندارد و فقط در کیسه محافظت می شود. این خاصیت از آنجا در این ماهی ها وجود داشته که در طبیعت زندگی این ماهیان خطرات فراوانی وجود داشته و با این خاصیت از تخم ها محافظت لازم انجام می شود. پس طی دوران جنینی، با اعمال انقباضی ماهی نسبت به خارج کردن نوزادان اقدام می کند. نوزاد در هنگام خروج مانند توپ بوده و با اولین حرکت پوسته تخم را پاره می کند و آزاد می شود. در زمان خروج از تخم بسیار ضعیف بوده و به کف آب سقوط می کند. مهم ترین ماهیان زینتی این خانواده گوپی، مولی، سوارتیل و پلاتی است.

گوپی : یک ماهی مقاوم و سرسخت است. بیشترین تنوع رنگ را در میان ماهیان زنده زا داراست ماهی ماده از 6 سانتی متر و ماهی نر از 4.5 سانتیمتر بزرگتر نمی شوند. اصولا این ماهیان همه چیز خوارند ولی بیشتر از قطعات و ذرات گیاهی استفاده می کنند. دمای 24-26 درجه سانتیگراد، 8.5-6 پی هاش و سختی کم تا سنگین را تحمل می کند. این ماهی تنوع شکلی وسیعی دارد. ماهی نر بدنی کشیده با باله دمی بلند است. در صورتی که ماهی ماده دارای بدنی پهن بوده که در نزدیکی منفذ گوارشی لکه سیاهی وجود دارد.اصولا گوبی ماده هر ماه یکبار در دمای 27 درجه اقدام به زایمان می کند. مدت زمان تکثیر چیزی حدود 2 ساعت است. حضور جنس نر برای تحریک ماده نیز موثر است.

در حوضچه های سالن تکثیر بهتر است روی سطح آب طناب های نایلونی انباشته بیاندازید تا بچه ماهیان در آن ها مخفی شوند. همچنین می توانید تور پلاستیکی با چشمه ریز از ارتفاعی از ارتفاعی از سطح قرار دهید به گونه ای که مولدین قادر به عبور از چشمه تور باشند بچه ماهی ها پس از زایمان از میان سوراخ ها به پایین سقوط کرده و از دسترس مولدین خارج خواهند شد.

پرورش بچه ماهیان در حوضچه های بزرگ باعث افزایش سرعت رشد خواهد شد. از آنجا که بلوغ در ماهیان نر سریع تر است با رنگ بندی و بروز صفات ثانویه جنسی ماهیان نر شروع به جفت گیری می کنند برای جلوگیری از جفت گیری ناخواسته و رشد بهتر ماهیان ماده بهتر است در زمان بروز صفات جنسی و تشخیص ماهان نر از ماده به جداسازی نر ها از ماده ها اقدام کنید. تغذیه بچه ماهیان پس از جذب کیسه زرده بایستی توسط  آرتمیای هچ شده انجام گردد. طول دوره پرورش ماهی بازاری 2 ماه طول می کشد.

مولی: باله پشتی در این ماهی کاملا مشهود و مشخص است. بزرگ ترین اندازه این ماهیان 11 سانتی متر گزارش شده است. معمولا رشد کمتری نسبت به گوبی ها دارد. دمای 25-27 درجه را می پسندد. همه چیز خوار بوده و زندگی اجتماعی را می پسندد. گونه های معروف آن عبارتند از: مولی باله کوتاه، مولی بادبان باله، مولی باله بالن، باله دمی ممکن است دارای زائده باشد که در این صورت به آن دم فنسی می گویند. در فصل تولید و هنگام جفت گیری، رنگ ماهی نر درخشنده و براق می شود و باله پشتی نیز کاملا باز شده و خال های رنگی بر روی پشت باله پشتی دیده می شد. تعداد بچه ماهی حاصل از زایمان این ماهی خیلی کمتر از گوپی ها است. در رنگ های پرتغالی، مشکی، زرد، سفید و خال خال دیده می شود که در صورت جفت گیری رنگ های مختلف بچه ماهیان ترکیبی رنگ خواهد داشت. پی هاش مطلوب آن 6.8-7.5 است. باله پشتی در ماهی نر وسیع و بلند است.

سن بلوغ در ماهی مولی 5-6 ماهگی است. به گزینی را در انتخاب مولدین لحاظ نمایید. در هنگام رسیدگی مولدین شکم متورم شده و منفذ تناسلی بیرون خواهد زد. جهت تسهیل در امر تکثیر مولدین باید از شوک حرارتی استفاده کرد به این صورت که ماهی مولی را در دمای 25 درجه نگه داشت بعد از یک روز دمای اب را به 27 به  رسانید. طول دوره پرورش حدود شش ماه است. که رابطه مستقیمی با دما و تغذیه دارد. در طول دوره پرورش اکسیژن هرگز نباید قطع شود، از روز بیستم از متیل بلو 2 درصد استفاده گردد. تعویض آب آکواریوم را از ماه اول آغاز کنید آن هم از کف به میزان 10 درصد در هفته. غذا در بچه ماهی ها به سایز دهان انتخواب شود. بچه ماهیان تا 48 ساعت از کیسه زرده خود استفاده می کنند بعد بهترین غذا برای بچه  ماهی آرتمیای زنده است. پس از تکثیر مولدین باید با با غذا های پر انرژی تغذیه شوند. بهتر است بلافاصله بعد از زایمان ویتامین سی استفاده گردد. بهتر است مولدین پس از 8-10 بار زایمان از گله حذف شوند و برای تکثیر استفاده نشوند.

سوارتیل: ماهی سوارتیل یا دم شمشیری ماهی زیبایی است. به رنگ های سبز، قرمز و تنه مشکی ( توکسی دو) دیده میشود.

وجه شناسایی این ماهی نوار قرمز رنگ حاشیه بدن و قسمت پایینی باله دمی در جنس نر است که تبدیل به زائده شمشیر مانند شده و تنها جنبه افزایش جذابیت را برای ماهی نر دارد. باله دمی ساده و وجود لکه تیره در نزدیکی منفذ تولید مثلی ویژگی ماهی ماده است. تغییر جنسیت در این ماهیان با کاهش هورمون های جنسی در دوران جنینی ماهی ماده را تبدیل به ماهی نر می کند. معمولا با جابجایی و نغییر مخزن نگهداری پرش می زن اند. پس از جابجایی می بایست تا 24 ساعت در پوشی روی مخزن نگه داری آن ها گذاشت تا به محیط جدید سازگار شوند. در صورت پرش و خارج شدن از آب تا ساعت ها زنده می ماند و زمانی می میرد که بدن و آبشش هایش کاملا خشک می شود.

جهت تکثیر این ماهی به نسبت 3 به 1 ( ماهی ماده به ماده نر ) در آکواریوم قرار داده شوند. ماده های آماده شکمی متورم با لکه پررنگتر داشته و نشان از قریب الوقوع  بودن زمان تکثیراست. حوضچه تکثیر مانند گوپی قابل انتخاب است. بچه ماهیان پس از زایمان بایستی به مکان مجزا انتقال یابند تغذیه در  دوران نوزادی تا ماه اول بهتر است از آرتمیای زنده، غذای فریز شده و کرم خونی به تعداد 5 بار در روز و از ماه دوم تا پنجم غذای پولکی 2 تا 3 بار در روز انجام شود.

پلاتی: این ماهی با سوارتیل نیز جفت می خورد و هیبرید آن ترکیب رنگی زیبایی خواهد داشت.نوع وحشی آن دارای رنگ قهوه ای، سبز زیتونی با لکه های سیاه است و نوع پرورشی آن دارای رنگ نارنجی، قرمز و یا نارنجی و سبز فسفری است.

از نژاد های آن می توان به پلاتی قرمز ، پلاتی ، باله بلند، پلاتی واریاتوش ، پلاتی خورشیدی و پلاتی توکسیدو اشاره کرد. به یک آکواریوم بزرگ نیاز دارند. دکای آب باید 21-26 درجه باشد. آب کمی قلیایی را جهت تکثیر ترجیح می دهد.

جهت تکثیر این ماهی دز مخزن مولدین نسبت 2 به 1 رعایت شود. بهتر است از مولدین 5 ماهه جهت تکثیر استفاده گردد

افزایش دمای آب و شوک حرارتی به میزان حداکثر 2 درجه رسیدگی را تسریع می دهند. در حوضچه روش مشابه گوپی را جهت زایمان انجام دهید. کل دوره پرورش 5 ماه طول می کشد. تغذیه در دوران نوزادی با آرتمیا، پارامسی و کرم خونی 4 بار در روز صورت می گیرد. از ماه اول به بعد از غذای پولکی 2 بار روز استفاده کنید.

ماهیان کاراسین:

یکی از خانواده های بزرگ ماهیان است، از آن جا که تنوع وسیعی دارند برای آکواریوم داران گروه مهمی هستند . از نظر طولی کمتر از 2.5 سانتی متر هستند تا بیش از 1.5 متر متغیر هستند. به غیر از پیرانا ، ماهیان آرامی برای نگهداری با هم نونعانشان و دیگر ماهیان هستند. کاراسین ها شمال گروه های گیاهخوار، همه چیز خوار و گوشتخوار هستند.

اما بیشتر گوشتخوار هستند. اعضای این خانواده بوسیله تخم گذاری روی سطح گیاهکاری شده تولید مثل می کنند. تترا ها زیرا گروهی از خانواده کاراسیده هستند که تنوع بسیار زیادی دارند. از میان ماهیان این خانواده به تشریح 7 گونه معروف و پر طرفدار آنم می پردازیم:

تتراکاردینال: زیبا ترین گونه از تتراست. بدن در نیمه پایینی به رنگ قرمز درخشان از دهان تا انتهای باله دمی است. بالای باند قرمز یک باند سبز فسفری قرار دارد . وقتی به صورت گروهی نگهداری می شوند خیلی تماشایی می آیند. تا اندازه 5 سانتی متری رشد می کند . ماهی آرام و صلح جویی است. توصیه می شود در دسته های 6 تایی و بیشتر نگهداری شود. در آبی که آهکی نبوده ، کمی اسیدی باشد ، در دمای 22.27 رشد مطلوب دارد و مخزنی با آب سبک و پوشیده از گیاهان ریز برگ را ترجیح می دهد. از حشرات زنده نیز تغذیه می کند باله های مخرجی ماهی ماده به داخل فرو رفتگی دارد و چاق تر است.

جهت تکثیر این ماهی باید به دقت به ماهی ها توجه کرد و جفتی را که به هم تمایل نشان می دهند انتخواب کرد. جفت را جدا کرده و به شدت با غذاهایی زنده تغذیه نمود تا برای تکثیر آماده شوند. مخزن تکثیر به طور متراکم گیاهکاری شده باشد و دارای الیاف رشته رشته پیچیدگی پراکنده در آب باشد. مولد ماده را صبح در مخزن تکثیر قرار داده و نر غروب آفتاب اضافه گردد. جنس نر در تاریکی شروع به بازی می کند. صبح روز بعد تخم ریزی انجام می شود که از پرش ماهی در میان گیاهان و پاشیدن تخم های نیمه چسبنده مشخص می شود.

تخم ها با الیاف فورا به مخزنی با دمایی مشابه تکثیر انتقال یابند. این مخزن باید در تاریکی مطلق به مدت 5 روز با هوا دهی ضعیف رها شوند. لارو ها پس از شنای آزاد ابتدا با انفوزوئرها و سپس با آرتمیا تغذیه می شوند.

تترانئون: نئون در ظاهر شبیه به تترا کاردینال است. منتهی کوچک تر و جلوی بدنش فاقد رنگ قرمز است. تا 4.5 سانتیمتر رشد می کند. در دسته های 6 تایی باید نگه داری شود. در آکواریوم غذای فریز شده، است. خشک و … را به صورت مخلوط با هم و یا با حشرات زنده مصرف می کند. آب نباید قلیایی باشد حتی کمی اسیدی بهتر است. آبی با دمای 20- 25 درجه سانتی گراد با سختی سبک سنگین را ترجیح می دهد. ماده ها پر رنگ تر و چاق تر از نر ها هستند و نوار سبز فسفری بالایی در ماهی ماده انحنایی به پایین دارد. باله مخرجی فرو رفته است.

تترا جواهر: این ماهی به طول 7 سانتینتر می رسد. بدن آن در سر قهوه ای است که به طرف شکم  به نارنجی میگراید. نواری طولی به رنگ ارغوانی روشن از سر تا باله دمی کشیده شده است . باله مخرجی به رنگ آبی سفید شفاف است. همه نوع غذا را مصرف می کند. نیاز به آب سبک تا نیمه سنگین و دمای 24 درجه. وجود گیاهان جهت رسیدگی جنسی مولدین ضروری است. ماهی ماده دارای جثه چاق تر و باله پشتی گرد ولی ماهی نر دارای باله پشتی بلندتر و باله مخرجی کشیده است.

تترا پنگوئن: دلیل نامگذاری این ماهی به این نام. دم همیشه آویزان و رنگ آمیزی آن است که شبیه پنگوئن مینیاتوری است. گونه ای خجالتی است بهتر است دسته ای نگه داری شوند. شنای فعال و جست و خیز کننده ای دارد. هر چه مخزن بزرگ تر باشد بهتر است. هر غذای آکواریومی گوشتی را می پذیرد. دمای 22-26درجه را ترجیح می دهد . پره تحتانی باله آن بلند بوده و رگه ای سیاه با یک نوار قوس و قزحی که تا پشت سرپوش آبششی ادامه می یابد مشخصه آن است. تنها مشخصه جنسی آن چاق تر بودن ماهی ماده است.

جهت تکثیر این ماهی دمای مخزن را به 29 درجه برسانید و گیاهانی بلند در مخزن گذاشته شود. تغذیه مولدین با غذاهای زنده جهت تسریع رسیدگی جنسی مفید است. پس از انتقال به مخزن تکثیر تخم ریزی در ساعات تاریک و روشن صبح انجام می شود. تخم ها روی گیاهان پر شاخ و برگ نزدیک بستر می چسبند. به محض اتمام تخم ریزی مولدین انتقال یابند. تخم ها در طول  26-48 ساعت بعد هچ می شوند. پس از شنای آزاد با انفوزوئر ها قابل تغذیه هستند. آب سبز و ترجیحا آب اسفناج یک غذای اولیه مناسب برای لاروها به حساب می آید.

به لک ویدئو: هر نوع غذایی را می خورد اما با غذاهای زنده بهتر رشد می کند. نمونه های بزرگتر از 3 سانتی متر در بهترین حالت رنگ آمیزی شده اند. در دمای 24-28 بهتر رشد می کنند. رنگ آمیزی به گونه ای است که بدن به رنگ سبز نقره ای همراه نوار های سیاه عمودی مشاهده می شود. چشم ها درخشان با حاشیه قرمزند تمایل به شنا در لایه های فوقانی آب دارند. حفره شکمی ماهی ماده مذکور و پست روشن است اما ماهی نر شکم نوک دار و خال های روشن در باله دمی دارد.

سیلور دالر:این ماهی رفتار صلح جویانه داردو تا 18 سانتیمتر می رسد. در طبقات میانی آب شنا می کند. در آکواریوم از غذاهای ماهی به شکا پلنت. و یا گرانول به صورت ترکیب با کاهو و حشرات تغذیه می کند.

اگر آب آهکی نبود و کمی اسیدی باشد خیلی بهتر رشد می کند. درجه حرارت مطلوب آن 24-31 است. به  روش معمول دیگر کاراسین ها تخم ریزی میکند.

پیرانا:ماهی خیلی وحشی است که سایز بزرگ آن حتی قادر است انسان را تکه تکه کند. در آکواریوم، ماهی خام و تکه هایی از گوشت خام و یا کرم های خاکی بزرگ را می پذیرند. دمای 21-27 و آب سبک و نیمه سنگین را می طلبد. تاکنون هیچ گزارشی از تکثیر موفقیت آمیز این ماهی بدست نیامده. جنس نر و ماده قابل تشخیص نیستند. این همان گونه ای است که در برکه ها و رود خانه های آمازون یافت می شود و در انیمیشین ها و فیلم ها گاهی به طنز کشیده می شوند.

ماهی های سیپرینده (کپورماهیان):

بیش از 2000 گونه را در بر میگیرد. بدنی دوکی شکل و نسبتا بلند، چشمان بزرگ، فلس ها واضح، دهان کوچک و عموما نیمه تحتانی است. شکارچیانی هستند که عموما از بی مهرگان تغذیه می کنند. گروه کمی از تخم های خود محافظت می کنند. تخم ها نیمه چسبنده و فیتوفیل (نور دوست) هستند. گروه های آکواریومی معروف آن شمال گلدفیش ها بارب ها و دانیو ها می شوند.

گلدفیش ها:

شکا آیرودینامیکی ماهی قرمز معمولا به خوبی برای شنا کردن در آب طراحی شده است. تکثیر انتخابی گلدفیش های زینتی منتج به تولید ماهیانی با بدن چاق تر و کمتر آیرودینامیکی می شود. برای همین بسیاری از نژاد های زینتی شنا گرانی نسبتا ضعیف هستند یک شتخص ویژه گلدفیش تعداد 27-37 در طول خط جانبی پهلو های بدن است.

معروف ترین واریته های آن عبارتند از :

1. ماهی قرمز حوض: مشابه ماهی کپور است. با باله های ساده و کوتاه به رنگ قرمز.
2. کالیکو:ترکیبی از رنگ های سفید،قرمز،و خال های سیاه دارد.
3. ریوکین:ماهی کو چک با قوزی در قسمت پشت سر با فلس های متالیک و باله های بلند است.
4. به لک مور: رنگ سیاه تیره با چشم های بیرون زده از حدقه است.
5. ردکپ: دم بلند و چادری با رنگ بدن یکدست سفید و تاج قرمز، به کلاه قرمزی معروف است
6. کله شیری: تاج تمام سر پوشانده، بدن کوتاه و چاق، باله ها کوتاه و باله مخرجی دو بل، فاقد باله پشتی است. رنچو نوع توسعه یافته کله شیری است که دم خیلی به پایین برگشته و یک باله پشتی ندارد.
7. اوراندا: تاج گوشتی تمام سر را پوشانده ، دارای باله پشتی است. به اشتباه به آن کله شیری می گویند.
8. گل کوکبی: از نظر شکل شبیه کله شیری است. می تواند دارای باله پشتی یا بدون آن باشد. به غیر کلاهک، بین سوراخ های بینی اش در هر طرف برآمدگی های گوشتالودی از هم جدا دارد. در برخی از آن ها این برآمدگی تا پایین دهان ادامه پیدا کرده است.
9. فلس مرواریدی: نژاد با بدن کروی و فلس های گنبدی شکل است که به سرما حساس است و در سالن های تکثیر باید در دمای حداقل 18 درجه سانتی گراد باشد. نیار اکسیژنی بالایی داشته و در تراکم بالا دچار مشکل می شود.
10. چشم حبابی: زیر هر چشم کیسه بزرگ پر از مایع است که با شنا کردن ماهی حرکت می کند. سخره های لبه تیز و تزئینات میتواند به راحتی به کیسه ای حبابی آسیب برساند.

در بهترین شرایط یک گلدفیش استاندارد با تعویض های مرتب آب (هفته ای یک چهارم) و تغذیه با کیفیت دوبار در روز می تواند 15 تا 20 سانتیمتر رشد کند. گلدفیش ها سیگنال شیمیایی که رشدشان را کنترل می کند آزاد می کنند. اگر این سیگنالا ها با مقادیر زیاد آب رقیق نشوند رشد را محدود می کنند.

اغلب گلدفیش ها طی سال دومشان بالغ می شوند. ماهیان بالای 4-5 سال برای تکثیر مناسب نیستند. در تکثیر محیط آکواریوم پس از رسیدگی جنسی مولدین به طور معمول هر ماه می توانید اقدام به تکثیر نمایید. در فصل تکثیر بدن ماهی ماده حالتی مدور به خود می گیرد، همچنین برآمدگی های کوچک به نام تکمه لذت یا لباس عروسی بر روی سر و آبشش ماهی نر نقش می بندد. این عمل به نر برای تماس با جنس ماده حالتی زبر می دهد و این برجستگی را برای مالیدن به ماده طی جفت گیری به کار خواهد بست. جنسیت گلدفیش را زا رفتارش در زمان تخم ریزش نیز می توان مشخص کرد. نر فعالانه ماده را برای چند روز قبل از آغاز تخم ریزی تعقیب خواهد کرد.

تایگر بارب :

بسیاری از گونه های بارب دارای الگو های رنگی مشابه هستند. مخصوصا نوار های سیاه رنگ که در گونه های مختلف فرق می کند. تایگر بارب دارای نوار های نیمه تمام و به تعداد 5 نوار هستند. تایگر بارب  می تواند در آب نمیه سنگین و PH 6.5-7.5 زنده بماند. بهترین درجه حرارت برای رشد آن 22-25 درجه است. تولید مثل هنگامی رخ می دهد که دمای آب 23-28 باشد. دمای 25 درجه بهترین دما است. رزی بارب نیز از گونه های معروف بارب است که دارای فلس های مشخص و طلایی است. در رزی بارب نر ها دارای هاله ای از رنگ قرمز روی بدن هستند و درخشش فلس بیش تر است حال آنکه ماده ها دارای شکم متورم و رنگ سبز ملایم بدون هاله قرمز هستند.

تایگر بارب معمولا در سن تقریبی 6-7 هفتگی به بلوغ جنسی می رسد. اگرچه جنس از نظر شکل تفاوتی ندارند. نر ها رنگ قرمز روشن روی پوزه و شعاع های باله خود دارند در حالی که ماده ها دارای شکم گرد تر و کمی کم رنگ تر هستند. بارب ها معمولا به نسبت 1 به 1 جفت گیری می کنند. نر ها رفتار تهاجمی دارند در حالی که ماده ها آرام و مطیع هستند. گیاهان آبزی یا ریشه های آن ها به عنوان بستر برای تخم ریزی انتخاب می شوند. در طول عمل تخم ریزی نر توسط باله های خود ماده را در آغوش می گیرد و با لرزش ظریفی، تخم و اسپرم روی بستر رها می شود. این رفتار ممکن است ساعت ها تا تخلیه کامل تخم ها ادامه یابد. در هر تخم ریزی ممکن است تا چند صد تخم رها شود. به طور متوسط از هر ماده 300 تخم قابل انتظار است. تایگر بارب ها به صورت دوره ای تخم ریزی می نمایند یعنی اگر ماده به خوبی آماده سازی شود می تواند در فواصل تقریبا دو هفته ای تخم ریزی نماید.

تایگر بارب های مولد ابتدا از حوضچه پرورش جمع آوری شده و با رقم بند ماهیان درشت تر جداسازی می شوند. سپس نر و ماده با استفاده از یک میز جداسازی  شیشه ای از هم تفکیک می شوند. ماهیان دارای نوار های بد شکل و نامطلوب کنار گذاشته می شوند ( به گزینی ) مولدین انتخاب شده سپس در تانک های تک جنسی نگه داری می شوند. جهت نگه داری مولدین تراکم 1 عدد ماهی در هر 4 لیتر توصیه می شود. تانک آماده سازی باید مجهز به هوادهی بوده و روزانه 20 درصد تعویض آب در آن انجام شود. جداسازی جنس ها باعث همزمانی تخم ریزی می شود. ماهیان جدا شده برای آماده سازی توسط جیره ای از توبیفکس، آرتمیا، غذاهای پرک حداقل 2 روز تا حدی که سیر شوند بایستی به مدت دو هفته تغذیه گردند. فقدان آماده سازی باعث کاهش شدید تعداد تخم های حاصل خواهد شد.

تایگر بارب و گونه های خویشاوند عموما به راحتی تکثیرمی یابند و فقط به آماده سازی، کیفیت آب و بستر تخم ریزی نیاز دارند. محل تکثیر بارب ها باید باشد که رفت و آمد حداقل و تابش نور غیر مستقیم باشد. هر جفت تایگر بارب مولد در یک آکواریوم 40 لیتری با هوا دهی کم یا بدون هوا دهی قرار داده می شوند. یک بستر تخم ریزی در اواخر بعد از ظهر روز معرفی مولدین به هم قرار داده می شود. صبح روز بعد از معرفی مولدین همه آکواریوم ها را کنترل کنید دقت کنید اگر جفتی در حال تخم ریزی است مزاحم آن ها نشوید. اگر نوری از زیر به آکواریوم بتابد تخمها به صورت گوی های زرد رنگ دیده می شوند که به بستر چسبیده اند.

بعد از تخم ریزی بستر حاوی تخمک را از آکواریوم خارج کرده و در آکواریوم دیگر قرار دهید. مولدین برای آماده سازی مجدد به تانک آماده سازی انتقال داده می شوند. اگر دمای آب 25-27 درجه باقی بماند تخم ها باید در ظرف 3 روز هچ شوند. نوزادان تازه از تخم خارج شده تا دو روز شنا نمی کنند و کیسه زرده را جذب می کنند. هنگامی که 3 تا 4 روز از هچ گذشته باشد باید غذادهی را آغاز کرد. استفاده از آب سبز یا درصورت در دسترس نبودن استفاده از آب اسفناج توصیه می شود. بچه ماهیان با آرتمیای تازه باز شده تا دو روز 3-4 مرتبه در روز تغذیه می شوند. ماهی باید به آهستگی به غذای تجاری عادت داده شود. با تغذیه بچه ماهیان به مدت 3 روز می توان آن ها را با سیفون کردن در صبح به استخرهای پروار بندی معرفی کرد. اندازه ذخیره سازی بچه ماهیان به تعداد 1-5 قطعه در هر لیتر توصیه می شود. این استخر ها باید به هوا دهی دائمی مجهز باشند. غذا های مناسب برای بچه ماهیان تایگر بارب غذای آغازین 01.00 و 02 ماهی قزل آلا است.

ماهیان سیچلاید:

طیف وسیعی از ماهیان آب شیرین را تشکیل می دهند. تمایل به تشکیل بسیار اختصاصی در منابع آبی دارند. عامل عمده در تفکیک و جدائی گونه ها تمایل شدید به تغذیه از کف است. بدنی بلند با باله های بزرگ و خار دار دارند باله دمی گرد است. چشم ها توسعه یافته و با قدرت دید بالاست. در شرایط اسارت راحت تولید مثل می کنند. زیست شناسی تولید مثل سیکلید ها بسیار متنوع بوده و به دو دسته مجزا تقسیم می شود.

ماهیانی که روی یک بستر سنگی تخم ریزی می کنند و ماهیانی که تخم ها را در دهان نگهداری می کنند. در این حالت ماهی ماده تخم ها را در خفره دهانی نگه داری می کند. در تعداد کمی از از گونه ها ماهی نر از تخم ها حفاظت می کند.

گونه ای مهاجم و قلمرو طلبی است در محدوده ای که زیست می کند به ماهیان دیگر اجازه ورود به آن منطقه را نمی دهد گونه ای آسان از نظر تولید مثلی است و مورد علاقه آکواریوم داران مبتدی  به جهت تخم گذاری در لانه است. دمای 26 درجه را ترجیح می دهد. به سختی آب حساس نبوده و رژیم گوشتخواری دارد. دارای بدنی بلند است. معمولا در آکواریومی با بستر شنی مملو از گیاهان رنگ بندی بهتری را نشان می دهد. شکم ماهی ماده متورم تر و دارای منطقه ای نقره ای است. جثه ماهی مولد نر بزرگ تر است. باله های پشتی و مخرجی بلند تر دارد.

با رسیدگی جنسی مولدین و پیدا نمودن  لانه ای دهانه کوچک، ماهی نر جفت خود را از میان جمعیت سیچلایدها انتخاب می کند و ماده را به لانه معرفی می کند لانه سیچلاید ها ممکن است از جنس صخره ای یا با چال کردن بستر ایجاد شود. محدوده اطراف لانه را اختصاصا برای تولید مثل انتخاب نموده و از نزدیک شدن ماهیان دیگر به این منطقه جلوگیری می کند. ماهی ماده با تحریک جنس نر تخم ها را داخل لانه می ریزد و نر آن ها را بارور می کند. از کوزه ها ی کوچک عمق دار با دهانه متوسط می توان به عنوان لانه به آکواریوم تکثیر سیچلاید استفاده کرد. پس از تخم ریزی، ماهی نر ماده را دفع نموده و به تنهایی از تخم ها تا هچ شدن مراقبت می کند. دقت نمایید آکواریوم تکثیر در معرض رفت و آمد نباشید چون جنس نر با احساس خطر تخم ها را خواهد خورد. پس از هچ شدن تخم ها بهتر است جنس نر را نیز خارج کرده و بچه ماهیان را به آکواریوم پرورش فاقد ماسه کف انتقال دهید و پس از 48 ساعت و با شروع تغذیه فعال با آرتمیا و کرم خونی تغذیه نمایید.

اسکار( سیچلاید مخملی ) :

گونه ای مهاجم و گوشتخوار است و فقط با طیف خاصی از ماهیان گوشتخوار قابل پرورش است. چشم ها به خوبی توسعه یافته و نیاز به نگه داری در آکواریوم های شیشه ای داشته به استرس حساس هستند و با بروز شوک حرارتی یا ضربه به اصطلاح سکته می کنند و از نظر حرکتی دچار مشکل می شوند. درجه حرارت 24-27 درجه و آب سبک را ترجیح می دهند. با رژیم غذایی مطلوب در مدت کوتاهی رشد زیادی خود نمود. پس از مدتی عادتی خواهد شد و به هنگام غذا دهی از سطح آب به بالا خواهد پرید. از این جهت باید حداقل 15 سانتیمتر از لبه آکواریوم خالی باشد. دارای نژاد های معروفی شامل اسکار باله بلند، اسکار مسی، اسکار معمولی، اسکار سفید هستند که همگی قابل زاد و ولد با هم هستند. جنس نر به خصوص در فصل تخم ریزی دارای رنگ آمیزی درخشان تری از ماده است. رنگ قرمز ماهی نر به مراتب از ماده بیشتر است. جنس نر روی سر دارای بر آمدگی ای از جلو تا پوزه تا شروع باله پشتی است.

ماهیان اسکار حدود 20 سانتیمتر به سن بلوغ می رسند و می توان در آکواریوم آماده سازی به مدت یک هفته آن ها را با غذای بالانس شده از مواد پروتئینی و ویتامینی مولدینی آماده تولید کرد. جفت ها خود همدیگر را انتخاب می کنند و با حرکت ماهی نر به دنبال ماده قابل تمیز دادن هستند. جفت را از جمعیت جدا کرده و در آکواریومی با دمای 28-30 درجه که در کف سنگ مرمری صافی را به صورت افقی قرار داده اید رهاسازی نمایید. حرکات تولید مثلی از نزدیکی غروب آفتاب شروع خواهد شد و تخم ریزی حول و حوش طلوع آفتاب انجام خواهد شد. تخم های  به سنگ چسبیده و بارور شده را از آکواریوم  تکثیر خارج کرده و به آکواریومی با آب تمیز که مقداری متیلن بلو برای جلوگیری از سفیدن شدن تخم ها اضافه نموده اید ( به حدی که آب رنگ آبی روشن پیدا نماید ) و همان دما و انشعابی از سنگ هوا قراردهید. پس از 48 ساعت تخم ها هچ می شود. بچه ماهیان معمولا تا 4 روز از کیسه زرده خود تغذیه می کنند. بعد از آن می توان از آرتمیای تازه باز شده برای تغذیه بچه ماهیان استفاده کرد.

آنجل ( فرشته ماهی ) :

این ماهیان رفتار بسیار انفرادی دارند اما دلیلی برای خارج کردن دیگر ماهیان از آکواریوم وجود ندارد ماهیان غیر مهاجم و صلح جو هستند. یک اشتباه شایع در بین آکواریوم داران ورود ماهی های جوان به آکواریوم تازه راه اندازی شده است. سیچلید هایی که از دو طرف فشرده شده اند بی نهایت به آمونیاک غیر یونیزه حساس هستند و نمی توانند این نوسان را تحمل کنند. چون در هفته های اول راه اندازی آکواریوم این نوسان اجتناب ناپذیر است مشکلات عدیده ای برای آنجل ها ایجاد خواهد شد. ماهی آنجل یکی از ماهیان جالب برای مشاهده رفتار تخم ریزی است. آبی که آنجل در آن زندگی می کند آب نرم و کمی اسیدی است. آنجل دامنه وسیعی از سختی آب را را تحمل می کند اما جهت تکثیر می بایست PH آب 6.8/7.2 باشد. سختی کم و درجه حرارت 26-28 درجه باشد. طول روز برای آنجل 8-12 ساعت است. میزان نیترات زیر 100 میلی گرم در لیتر و تعویض آب هفته ای 30 درصد کل حجم آب آکواریوم است.

آنجل همه چیز خوار است و غذا های پرک با هر اندازه ای توسط آنجل مصرف می شود. مهم ترین تغذیه ماهی آنجل نسبت فیبر به پروتئین است. در طبیعت آنجل از 50-85 درصد فیبر در جیره غذایی استفاده می کند اما از آنجا که غذا های کارخانه ای عموما فیبر آنچنانی ندارند بایستی هر از گاهی برای آن ها غذای  زنده فراهم نمود. آرتمیای منجمد برای آماده سازی مولدین مناسب است. گوشت دل چرخ کرده نیز برای تغذیه مولدین آنجل استفاده می شود. برگ انواع کاهو و اسفناج، انوع کدوی خراب شده یا له شده نیز غذاهای مفیدی به حساب می آیند. این غذا های گیاهی باید در تماس کوتاهی با حرارت آب پز شده و پس از سرد شدن به مصرف برسند. هرچه میزان پروتئین بیشتر باشد بهتر است. مولدین دوبار در روز به میزانی که سیر شوند تغذیه می شوند.

مشکل اصلی تکثیر کنندگان آنجل تشخیص نر از ماده است. جنس نر دارای بر  آمدگی قوز مانندی در بالای سر است. قسمت عقبی باله مخرجی ماهی ماده بلند تر از از ماهی ماده است. نوار تیره عمودی که از چشم ماهی نر می گذرد انحنا کمتری از همین نوار در ماده است. مخرج ماهی ماده از ماهی نر بزرگ تر است. جهت رسیدگی مولدین باید دمای آب 27 درجه باشد. نشانه آماده بودن مولدین برای تکثیر، ظهور زائده تناسلی جفت ها است. بهترین را برای بدست آوردن یک جفت، پرورش بچه ماهی با همدیگر است. ماهی ها در حدود 10 ماهگی آماده جفت شدن می شوند. اجازه داده می شود ماهی ها به طور طبیعی جفت شوند در این تانک تخته های سنگی شیب دار را به دیواره آکواریوم تکیه دهید. یک جفت برای هفته ها در کنار هم باقی می مانند و به تکثیر ادامه می دهند. آنجل در طول فرایند تکثیر بسیار قلمرو طلب می شود و از آن در مقابل مهاجمان محافظت می کنند. به محض شروع آشکار جفت گیری ( هم نر و هم ماده شروع به تمیز کردن محل تخم ریزی می کنند ) باید جفت را به یک آکواریوم تخم ریزی ( به حجم 80 لیتر آب سبک دارای فیلتر اسفنجی که تخته سنگ مرمری به صورت اریب داخل آن قرار داده شده است ) منتقل کرد. این انتقال دو یا سه روز روی مولدین اثر می گذارد پس از آن رفتار های تولیدی مثلی از سر گرفته می شود. مولدین بستر تخم ریزی را به دقت تمیز می کنند و ماهی ماده روی بستر آمده و تخم ریزی خواهد نمود و مولد نر همزمان تخم ها را بارور می کند. بعد از لقاح بستر تکثیر همراه با تخم های چسبیده به آکواریوم 12-20 لیتری حاوی مقدار کافی متیلن بلو در حدی که رنگ آب تیره شود منتقل شده و از زیر بستر تخم ریزی هوا دهی انجام می شود چون تخم ها به تهویه زیاد نیازمند هستند. جهت جلوگیری از انتشار قارچ هر روز باید تخم های مرده را سیفون نمود. تخم ها به تهویه زیاد نیازمند هستند. جهت جلوگیری از انتشار قارچ هر روز باید تخم های مرده را سیفون نمود. تخم ها در ظرف 36-48 ساعت هچ خواهند شد. بعد از تخم گشایی باید هر روز نیمی از آب آکواریوم با آب تمیز جایگزین شود به طوری که در زمان شنای آزاد بچه ماهی ها آب فقط کمی آبی رنگ باشد.

وقتی بچه ماهی ها به مرحله شنای آزاد رسیدند به یک آکواریوم 60 لیتری دراز با تراکم 300 قطعه در هر آکواریوم منتقل شوند و با آرتمیای زنده تغذیه شوند. عمق آب 15-20 ساننیمتر باشد و با یک فیلتر اسفنجی فیلتر شود. بچه ماهی ها باید در عرض 6-8 هفته به سایز بازاری برسند.

ماهیان لابرینت دار :

مهمترین خصوصیت این ماهیان وجود یک عضو تنفسی به نام لابرینت چسبیده به حفره آبششی است و از غشای های چند لایه که در یک چهارچوب استخوانی قرار دارد تشکیل شده است. بافت آن دارای تراکم زیادی از مویرگ های خونی بوده و بیش تر شبیه شش موجودات خشک زی عمل می کند اگر ماهی لابرینت دار در آب فاقد اکسیژن قرار داشته باشد با این خاصیت قادر است از هوای سطح آب اکسیژن مورد نیاز خود را جذب کند.

گورامی سه خال :

گورامی ها دارای باله های بسیار مشابه هستند. جنس نر و ماده آن نیز از روی رنگ باله ها و اندازه باله ها مشخص می شوند. باله پشتی نرها درازتر از ماده ها بوده و گاهی اوقات به ابتدای ساقه می رسد و علاوه بر این ماده بالغ در ناحیه شکمی گرد تر بوده و از نر کوچک تر است. این گونه حداکثر به طول 15-20 سانتی متر می رسد و در سن 12-14 هفتگی و طول 7 سانتیمتری به بلوغ جنسی می رسد. مطلوب آن ها 23-29 درجه،  ph6.8-8 و آب سبک را ترجیح می دهند.

جهت تکثیر این ماهی مولدین آماده با تراکم یک ماهی در 10 لیتر در تانک های آماده سازی قرار داده می شوند. برای اطمینان از کیفیت آب موجود هر روز 10 درصد آب تانک تعویض کرده و حداقل 3-4 بار در روز ماهیان را تغذیه نمود به قدری که ماهی ها سیر شوند. باید دقت نمود که غذای مانده از تانک سیفون گردد. غذای مصرفی جهت آماده سازی مولدین می تواند شامل جیره های تجاری شامل 32% پروتئین، غذای زنده، غذای منجمد مانند کرم سیاه، توبیفکس و یا کرم خونی و یا غذا های خمیری ساخته شده از دل و جگر گاو با مقدار زیادی مواد گیاهی نظیر اسفناج باشد.

بعد از دو هفته آماده سازی، مولدین باید آماده تخم ریزی باشند. زودتر یعنی صبح در آکواریوم تخم رزی که 40 لیتری است، قرار داده می شوند تا با آن خو گرفته و قلمرو تشکیل دهند. سالن تکثیر باید نور کمی داشته و رفت و آمد تا حد ممکن کم باشد تا از استرس به مولدین جلوگیری گردد.

تخم در دمای 27 درجه سانتیگراد در مدت حدود 24 ساعت هچ می شوند و 2-3 روز دیگر در لانه می مانند تا کیسه زرده جذب شود. با شروع شنای آزاد ماهی ها به صورت افقی نر را خارج کرده و بچه ماهی ها را به آکواریوم بچه ماهی منتقل می نمایند. برای جلوگیری از شوک نوری انتقال بچه ماهیان باید صبح زود انجام شود. به محض اینکه بچه ماهیان آماده تغذیه شدند باید نسبت به تامین غذای زنده از جمله دافنی، روتیفر و انفوزوئر ها اقدام نمود. برای تولید این موجودات تکه ای از پوست موز را داخل آب انداخته و 10 روز به همان حال به انشعابی از هوا بگذارید تا میکرو ارگانیسم ها تشکیل شوند.

بچه ماهیان باید از زمان ذخیره سازی تا 10 روز 2-3 مرتبه در روز که سیر شوند با یک جیره آغازین و آرتمیای تازه هچ شده تغذیه شوند. در طی این مدت مقدار آرتمیا هر روز 10 درصد کاهش داده شود تا به غذای تجاری کامل برسد. تراکمی که می توان بچه ماهیان را در کمتر از 12 هفته به اندازه بازاری رساند 0.5 عدد در هر لیتر است. با تراکم بیش تر یعنی 2 عدد در هر لیتر نیز می توان به این تولید رسید اما اختلاف سایز ایجاد خواهد شد. رژیم غذایی گورامی سه خال گوشتخواری است که در طبیعت از نرم تنان تغذیه می کند. اما در پرورش متراکم با غذا های پلت بیومار یا بتا با سایز ریز می توان تغذیه نمود.

 جنگجوی سیامی ( فایتر ) :

به ماهی بتا نیز شهرت دارد. جز ماهیان لابرینت دار است. در آب هایی که کمبود اکسیژن باشد قادر است با لایه های لابرینت که در زیر سرپوش آبششی خود دارد اکسیژن مورد نیاز خود را از سطح هوا بگیرد. از این رو می توان در یک تنگ کوچک بدون هوا دهی نیز نگه داشت. این ماهی یکی از زیبا ترین ماهی ها هم از لحاظ نگه داری و هم از لحاظ شیوه تکثیر است. نر ها دارای باله های بلند و تنوع رنگی بالایی هستند. باله پشتی نیز بلند و کشیده است در حالی که ماهی ماده شکم متورم و باله های کوتاه دارد و گرد تر دیده می شود. نر ها در بلوغ جنسی نسبت به بقیه نر ها حساسیت داشته و از این رو به آن فایتر می گویند. از رو در سالن های تکثیر جنس نر آن باید در ظروف جداگانه ای ( هر ظرف یک نر ) نگه داری شود. تولید تخم آن در مقایسه با گورامی کمتر است اما جذابیت تخم ریزی آن وصف ناپذیر است.

گربه ماهیان:

این گروه طیف وسیعی از ماهیان را شامل می شوند که غالبا از این ماهی به عنوان رفتگر استفاده شده است. معمولا در کف بستر حرکت می کنند و در آب دیده نمیشوند. دارای سیبیلک روی آرواره پایینی هستند.

از این گروه به توضیح دوگونه شامل کوریدوراس و گربه ماهی مکنده بسنده می کنیم. گربه ماهیان مکنده قابل تکثیر نبوده و با شوک حرارتی یا شیمیایی عقیم شده وارد می شوند و تاکنون از تکثیر آن ها در ایران گزارشی دریافت نشده است. اما کوریدوراس در محیط آکواریوم تخم ریزی کرده و قابل تکثیر است.

کوریدوراس: ماهیان بی آزار و آرامی هستند که میانگین اندازه آن ها 5 تا6.5 سانتیمتر است. یکی از جنبه های جذابیت آن ها این است که مرتبا چشمک می زنند که البته به این صورت واقعیت ندارد بلکه کوریدوراس تخم چشمش را در حدقه می چرخاند. کوریدوراس ها از ماهیانی هستند که در عمق آب شنا میکنند و ابدا در هیچ سطح دیگری یافت نمی شوند.

آن ها دائما در زیر ریشه ها و سنگریزیه ا می چرخند و دنبال خورده غذا و خوردنی می گردند این عمل باعث می شود بعضی از ذرات در موقعیت بهتری برای جذب توسط فیلتر کف قرار بگیرند. معمولا کولیدوراس ها در هنگام صید با تور باله های خود را باز نموده و در صورتی که فشاری به آن ها وارد شود در تور گیر می کنند به همین علت بهترین شیوه رها سازی آن ها این است که تور را وارونه وارد آب کنند تا تخلیه شوند. کوریدوراس ها عموما در آب خنثی و نسبتا سنگین بهتر رشد می کنند. در درجه حرارت 26-28 رشد مطلوب دارند. این ماهی بسیار در مقابل بیماری مقاوم است به طوری که اگر در آکواریومی حاوی ماه های بیمار نگه داری شود هرگز علائمی از خود نشان نمی دهد. کوریدوراس می تواند با گروهی از ماهیان مو جود در آکواریوم در صورتی که رقیبی برای ماهی نر وجود نداشته باشد با ماهی ماده تخم ریزی کند.

گربه ماهی مکنده: این ماهی گونه ای بی آزار و آرام است که با دهان مکنده خود به جدار مسطح می چسبد. این ماهیان گیاهخوار بوده و از جلبکها به عنوان غذای اصلی استفاده می کنند. محیط آکواریوم از ته مانده غذاهای سایر ماهیان که به کف می رسد نیز تغذیه می کنند. غذاهای خشک و چرب نیزبه سلامت این ماهی ها کمک می کند. گرچه شناگران خوبی نیستند اما هر از گاهی می توان آن ها را در نزدیکی سطح نیز مشاهده کرد. در آکواریوم هایی که تازه تمیز شده اند و از غذاهای شناور استفاده می گردد از آن جا که فقدان جلبک های چسبنده وجود دارد مجبور به تغذیه از سطح شده و به طور جالبی در سطح آب وارونه می شوند و با دهان شکمی خود غذاهای شناور را تغذیه می کنند. به طور قابل ملاحظه ای در مقابل بیماری ها مقاوم هستند و با توجه به بدن زبر و خارداری که دارند هیچ ماهی ای مزاحم آن ها نمی شود.