شناخت اختلالات غدد درون ریز سگ و عوارض ناشی از آن

غدد درون ریز شامل 7 غده اند که سبب تولید هورمون در خون برای ایجاد تحرک در نواحی خاص بدن می شوند. ایجاد اختلال در این غده باعث به وجود آمدن بیماری می شود.

هر غده عملکرد مخصوص و اختصاصی برای خود دارد. در صورت کم (Hypo) یا زیاد شدن (Hypo) تولید هورمون ها در بدن علائم بیماری های خاص مربوط به غدد درون ریز ( اختلالات غدد سگ ) ظاهر خواهد شد.

غده ی تیروئید در ناحیه گردن قرار داشته و سبب تنظیم متابولیسم بدن و رشد می شود ولی غده پانکراس در نزدیکی روده کوچک و متصل به آن قرار دارد که سبب کنترل میزان قند خون شده و از غدد مهم در حفظ سلامتی حیوان به شمار می رود.

غده پاراتیروئید در کنار تیروئید قرار دارد و نقش آن کنترل میزان کلسیم خون می باشد ولی غده آدرنال (Adrenal) سبب تولید کورتیزول و آدرنالین می شود که نقش ایجاد حس جنگجویی، فرار و موارد مشابه در مواقع استرس زا را برای حیوان به دنبال دارد.

اختلالات متداول غدد درون ریز

• دیابت ملیتوس (Mrllitus) که به عنوان دیابت شیرین هم نامیده می شود متداول ترین اختلال هورمونی در سگ می باشد. در صورت فقدان هورمون انسولین در بدن میزان قند خون بالا رفته و قند از طریق ادرار دفع می شود به طوری که سلول های بدن نمی توانند از قند استفاده کنند. سگ های ماده با وزن زیاد و در سن متوسط اغلب دچار این حالت می شوند. از علائم اولیه دیابت نوشیدن بیش از حد آب، پرخوری و ادرار کردن زیاد است. پس از گذشت چند هفته تا چند ماه بعد از بروز دیابت، کاتاراکت اتفاق می افتد. در صورت مزمن شدن دیابت استفراغ، افسردگی و کاهش اشتها ممکن است دیده شود (در صورت ابتلا به دیابت لازم است به سگ تا آخر عمر انسولین تزریق شود).
• غده تیروئید با تولید هورمون، سبب کنترل متابولیسم بدن می شود. در اثر عدم تولید هورمون کافی هیپوتیروئیدیسم ایجاد می شود. اغلب علت بیماری نامعلوم است ولی گاهی هم سیستم ایمنی بدن سبب تخریب غده تیروئید و عوارض ثانویه می شود. علائم هیپوتیروئیدیسم شامل ریزش و کاهش تراکم مو و حتی ریختن موها در هر طرف بدن و ناحیه پهلوها (بدون حس خارش) می باشد. از دیگر علائم بیماری افزایش وزن بدن بدون افزایش اشتها، حالت خواب آلودگی و کما، حالت خشکی و پوسته پوسته شدن پوست و عفونت گوش می باشد. این علائم به کندی و در مدت چند ماه تا یک سال افزایش می یابد.
• بیماری کوشینگ (Cushing) با تولید بیش از حد کورتیزول از غده آدرنال ایجاد می شود و سبب افزایش تشنگی و متعاقب ان ادرار کردن در حیوان می شود. در مرحله بعد اتساع شکم اتفاق می افتد که از دیگر علائم بیماری کوشینگ است.
• کاهش تولید کورتیزول از غده آدرنال هم سبب بروز بیماری آدیسون (Addison) می شود که از علائم آن استفراق، اسهال و ضعف شدید است.

بیماری کوشینگ/اختلالات غدد سگ

آنچه شما و دامپزشک برای اختلالات غدد درون ریز می توانید انجام دهید

• تشخیص دیابت با آزمایش قند خون و ادرار است که در هردو سطح قند بالا است. بیماری درمان نداشته و با تزریق انسولین می توان بیماری را کنترل کرد. میزان نیاز به انسولین در طول روز متفاوت است و باید روزانه اندازه گیری شود. چون تزریق زیاد از حد انسولین سبب به مخاطره افتادن جان بیمار و بروز حالت غش و کما در حیوان می شود لذا باید میزان تزریق انسولین حساب شده و با احتیاط باشد.
• برای ثابت نگه داشتن میزان انسولین تزریقی بهتر است از غذاهای دارای کربوهیدرات و چربی پایین ولی فیبر بالا نیم ساعت قبل از تزریق انسولین و به صورت روزانه استفاده شود. نباید به حیوان غذاهای اضافی داده شود و غذاهای با جیره مشخص را باید دوبار در روز و در ساعات مشخص زمانی داد. از طرف دیگر باید میزان فعالیت حیوان ثابت و مشخص باشد تا از مصرف بیش از حد قند بدن جلوگیری شود. چون سیکل های جنسی سبب تغییر در نیازهای انسولین حیوانات مبتلا به دیابت می شوند لذا باید سگ ها (نر و ماده) را عقیم نمود. چون دیابت یک نوع بیماری وراثتی است عقیم کردن سبب جلوگیری از انتقال بیماری به نسل های بعد خواهد شد. در صورت مراقبت مناسب و پای بندی به روش های درمانی و نظارت دامپزشک در تنظیم و کنترل میزان قند خون و دیابت می توان عمر حیوان را طولانی تر کرد.
• با آزمایش خون و مشاهده کاهش سطح هورمون تیروئید در خون می توان هیپوتیروئیدیسم ( اختلالات غدد سگ ) را تشخیص داد. هرچند این بیماری قابل درمان نیست ولی با جایگزین کردن هورمون به صورت خوراکی می توان سگ را درمان کرد که این حالت یک روش مطمئن، موثر و تقریبا ارزان است. بعد از اتخاذ روش درمانی مناسب رشد مجدد موها، وزن بدن و درمان عوارض گوش مشاهده خواهد شد.