ماهی گورامی شکلاتی را بیشتر بشناسیم

گوارامی شکلاتی Sphaerichthys osphromenoides اولین بار در سال 1860 شناسایی شد. اسم داده شده به آن بخاطر رنگ شکلاتی و باندهای رنگی کرم تا متمایل به سفید است که بسته به حالت ماهی و شرایط اکولوژیک ممکن است تغییر نماید.

گورامی شکلاتی Sphaerichthys osphromenoides

در ماهی های سالم و سرحال، رنگ شکلاتی دارای یک پوشش متمایل به قرمز است. همانند سایر آنابانتیدها دارای لایبرنت هستند و می توانند هم از اکسیژن محلول در آب وهم از اکسیژن هوا برای تنفس استفاده نمایند.

در سوماترا و مالایا در آبهای کم ژرفا و کم تحرک و گودالهای جنگلی و یا گودالهای موجود در مزارع که مملو از گیاه و دارای آب گل آلود و بستر شنی پوشیده از گل هستند دیده می شود.

آب این گودالها نرم و غنی از اسید هومیک و فقیر از اکسیژن است. هوای بالای آن به شدت مرطوب و عملا گرم است. جالب این که برای نگهداری خوب و نیز تکثیر آنها، آکواریوم و آب بایستی تاحد امکان شرایطی مشابه محیط زیست طبیعی آنها داشته باشد.

گورامی شکلاتی ماهی است صلح جو که می تواند با ماهیهای دیگری که در آکواریوم نگهداری می شوند، سازش خوبی داشته باشد. در حرارت زیر 24.5 درجه سانتیگراد از پای در می آید ولی گرمای 35 درجه سانتیگراد رابه خوبی تحمل می کند.

نگهداری آن در اسارت، امکان آلودگی پوستی برایش دارد. در صورت عصبانی شدن رنگ پوزه آن سیاه می شود. برای نگهداری آن در آکواریوم، هوادهی لازم نیست ولی هوای بالای آکواریوم همواره بایستی به حد کافی گرم باشد. از ورود بیش از حد نور به داخل آکواریوم بایستی جلوگیری شود، بستر نسبتا تاریک و پرگیاه برای نگهداری آنها بسیار مناسب است.

تشخیص نر و ماده Sphaerichthys osphromenoides

تشخیص نر و ماده در خارج از فصل تخمریزی چندان آسان نیست ولی در فصل تخمریزی، قرمزی رنگها خیلی بیشتر از مادههاست. به علاوه باله مخرجی نر پهن تر از باله مخرجی ماده می شود. لبه باله پشتی نر حاشیه رنگی سفید تا کرم دارد. در ماهی ماده هم در فصل تخمریزی خال سیاهی روی باله دمی ایجاد می شود. در هر حال همواره مادهها از نرها چاقتر و بیشتر مواقع نرها مادهها را دنبال می کنند.

نیازهای غذایی گورامی شکلاتی Sphaerichthys osphromenoides

غذای مناسب برای این ماهی، نوزاد انواع پشه (مطابق طبیعت) است ولی غذاهای زنده ای مانند دافنی، سیکلوپس، آرتمیا و کرمهای ریز و غذاهای زنده هم اندازه آنها را به خوبی قبول می کند. میتوان آنها را به خوردن غذاهای خشک هم سازش داد.

برای وادار کردن آنها به رسیدگی جنسی و تخمریزی، دادن غذاهای زنده ی مناسب و کافی ضروری است.

گورامی شکلاتی عصبانی شده که پوزه آن در اثر تنش سیاه گردیده است.

تکثیر و پرورش گورامی شکلاتی

برای تکثیر آنها 2 راه وجود دارد، یکی این که ترتیبی داده شود که با ایجاد شرایطی همانند طبیعت، خود آنها در آکواریومی که در آن ماهیهای دیگری هم وجود دارند، تخمریزی کنند. دیگر این که برای تخمریزی آنها، آکواریوم ویژه ای با شرایطی تاحد امکان در حد طبیعت آماده گردد.

اگر در روش اول تخمریزی صورت می گیرد، حتما بایستی برای پرورش نوزادها، آکواریوم دیگری آماده شود. در غیراینصورت نوزادها ممکن است توسط ماهیهای دیگر خورده شوند. در این حالت بایستی یک روز پیش از آزاد شدن بچه ها از دهان مادر، نسبت به انتقال ماهی ماده به آکواریوم مخصوص پرورش بچه ماهی اقدام نمود.

شرایط مناسب برای تکثیر گورامی شکلاتی Sphaerichthys osphromenoides

آب بایستی تاحد امکان نرم باشد. پی اچ آب بایستی اسیدی و بین 5 تا 6.5 و سختی آب بایستی زیر 4 درجه آلمانی باشد. مواد ازته از جمله آمونیوم ونیتریت بایستی در کمترین حد باشد. حتما باید فیلتر کردن آب به خوبی انجام گیرد و گهگاه لازم است قسمتی از آب با آب مناسب تعویض گردد. از اضافه کردن نمک به آب بایستی خودداری شود چون اینکار امکان تولیدمثل را کاهش میدهد.

در آکواریوم بایستی به اندازه کافی گیاه برای پنهان شدن و پناه گرتن مولدین وجود داشته باشد. به علاوه بایستی یکی دو عدد کنده چوب و یا ریشه درخت در داخل آکواریوم جاگذاری شود چون هنگام تخمریزی، مولدها دوست دارند اینکار را در زیر یک پناهگاه انجام دهند.

پایین آکواریوم بایستی تاحد امکان تاریک و به گونه ای باشد که مولدین در آنجا احساس آرامیش داشته باشند.

آکواریوم بایستی به گونه ای پوشیده باشد که همواره بالای آن گرم و مرطوب باشد. هوای سردتر از آب بالای آکواریوم، هنگام تنفس و گرفتن اکسیژن از هوا، ممکن است باعث مریض شدن مولدین گردد.

حرارت مناسب برای تولیدمثل آنها 27 تا 28 درجه سانتیگراد است. هنگام تکثیر بایستی هوای اطاق هم به همان میزان گرم باشد، بهتر است در طول دوره تکثیر روی آکواریوم پوشیده باشد.

آماده سازی مولدین برای تخمریزی Sphaerichthys osphromenoides

اگر شرایط آکواریوم کاملا در حد خوب و مناسب باشد بایستی با دادن غذاهای زنده از انواع یاد شده ودر حد خوب و کافی آنها را برای تخمریزی آماده نمود. مولدینی که برای تخمریزی آماده می شوند، ابتدا تغییر رنگ میدهند و بخشهای تیره بدن آنها تیره تر و گاهی سیاه می شود.

بدیهی است بخشهای دیگر مانند باندهای سفید و یا کرم رنگ روی بدن، از آن پس کمرنگتر به نظر میرسند، چند رگه نامنظم نیز روی باله ها به وجود می آید.

پس از ایجاد تغییررنگ، اگر در آکواریومی که چند نر وجود داشته باشد، دیده می شود که برای جلب توجه ماده آماده تخمریزی و در جلوی آن باهم نزاع می کنند. در این زمان بایستی تصمیم گرفت که مولدین به آکواریوم مخصوص برده شوند و یا در همان آکواریوم تخمریزی کنند.

پس از انتخاب جفت و مشخص شدن جای آنها برای تخمریزی، ماهی نر، ماهی ماده را وادار می کند که برای تخمریزی به کف آکواریوم برود و در محل باز آن تخمریزی کند.

در کف آکواریوم همانگونه که ذکر شد بایستی برای مولدین جایگاهی وجود داشته باشد تا آنها بتوانند در زیر آن تخمریزی کنند. برای این منظور از یک کنده مناسب چوب و یا از ریشه مناسب درخت استفاده می شود.

نر و ماده در بستر به گونه ای جالب همدیگر را بغل می کنند و اینکار ممکن است چندین بار تکرار شود و مدتی به طول انجامد.

تخمریزی گورامی شکلاتی زیر کنده­ی چوب

پیش از این اشاره شد که گورامی شکلاتی برخلاف خیلی از گونه های دیگر گورامی، انکوباسیون دهانی دارد. این کار توسط ماهی ماده صورت می گیرد و او تخمهای بارور شده را در دهان خود برای طی دوره انکوباسیون و حفاظت از آنها نگه میدارد.

تخم آنها کهربایی رنگ و درشت است و در هربار از 20 تا 30 عدد تخم گذاشته می شود که به وسیله ماهی نر بارور می گردند. کل تخمهایی که گذاشته می شود حدود 80 عدد است. ماهی ماده از ابتدا نمی تواند همه تخمها را در دهان خود جای دهد.

بنابراین تعداد زیادی از آنها را در دهان گرفته و به سطح آب برای هوارسانی به آنها میرود. در این موقع ماهی نر کم کم تخمها را با دهان برمیدارد و به سطح آب میرود و آنها را تحویل ماهی ماده میدهد.

گورامی شکلاتی ماده با دهان پر از تخم

ماهی ماده ای که تخم ها را در دهان دارد به خوبی شناخته می شود. دهان آن از حد معمولی بزرگتر می شود و گاهی زیرگلوی آن ورم کرده به نظر میرسد. این ماهی مرتبا به سطح آب می آید و مقدار زیادی هوا را گرفته و آن را به شدت از روی تخم ها برای اکسیژن رسانی عبور میدهد و از سوراخ آبششی خارج می کند.

در طول دوره انکوباسیون، ماهی ماده معمولا پنهان می شود و به هیچ وجه غذا نمی خورد ولی ظاهر آن به گونه ای است که انگار در حال خوردن غذا می باشد.

اگر مولدین در یک آکواریوم اختصاصی تخمریزی کرده اند، بایستی بلافاصله پس از تمام شدن تخمریزی، ماهی نر از آکواریوم بیرون آورده شود تا ماهی ماده فرصت کافی برای حفاظت از تخمها را داشته باشد.

طول دوره انکوباسیون، شامل رشدونمو جنینی، خروج نوزادان از تخم و رشدونمو اولیه در دهان مادر، روی هم 8 روز است. بهتر است روز هفتم ماهی ماده ای که نوزادها را در داهن دارد، به آکواریوم مخصوص پرورش نوزادها انتقال داده شود.

اگر اینکار حتی یک روز زودتر انجام گیرد، تنش حاصله باعث می شود که ماهی ماده همه نوزادها را پیش از وقت رها سازد که تاثیر زیادی روی زنده ماندن آنها دارد. اگر نوزادها روز هفتم از دهان مادر خارج شوند، مشکل چندانی ندارند چون به اندازه کافی رشد کرده اند تا بتوانند زنده بمانند.

ویژگی مناسب آب برای پرورش نوزادها، مشابه همان ویژگیهایی است که برای تخمریزی داده شده است. روی آکواریوم بایستی حتما پوشیده باشد تا هوای سردتر از آب بیرون، باعث مریض شدن و مرگ و میر نوزادها نشود.

زمانی که نوزادها از دهان مادر تخلیه می شوند و شنای آزاد را شروع می کنند حدود 7 میلیمتر طول دارند و ظاهر بدن آنها نسبتا کامل است و همانند والدین رنگ متمایل به قرمز تا قهوه ای با باندهای کرم رنگ دارند. پس از خروج همه نوزادها از دهان ماهی ماده، میتوان آن را از آکواریوم خارج نمود.

تا چند ساعت پس از خارج شدن از دهان مادر، نوزادها هیچ نوع غذایی را نمی خورند ولی حتما بایستی در محیط آنها غذای مناسب مانند روتیفر و سیکلوپس وجود داشته باشد. نبودن غذا گاهی ممکن است منجر به مرگ و میر همه آنها شود.

برای این منظور بهتر است قبل از خروج نوزادها از دهان مادر، مقداری گیاه زنده و برگهای خشک و گیاهانی مانند ریکسیا (Riccia) در سطح آب ریخته شود تا تولید رویتفر و سیکلوپس صورت گیرد. کمی بعد نوزادها می توانند ناپلیوس آرتمیا را هم بخورند. یک ماه بعد طول آنها به 1.5 تا 2 سانتیمتر میرسد.

در این موقع میتوان غذاهای بزرگتر از آرتمیا هم به آنها داد. هرگز نباید به آنها غذای زیادی داده شود چون ممکن است باعث تخریب آب شود. بهتر است روزانه 1 تا 3 بار غذای زنده به آنها داده شود. هرگز نباید هنگام تعویض آب، آبی سردتر از آب آکواریوم به آن اضافه شود چون ممکن است همه بچه ماهیها یک باره بمیرند.