تکثیر و پرورش انواع گورامی ها را به صورت کامل بشناسید

گورامی ها در تکثیر تا حد زیادی به هم شبیه می باشد ولی در پاره ای موارد ممکن است نیازهای یک گونه با دیگر گونه ها فرق نماید، در اینجا به اختصار به روش تکثیر 6 گونه مهم دیگر از گورامی ها پرداخته می شود.

ماهی بهشتی یا پردیس ماهی

ماهی بهشتی یا پردیس ماهی Paradise fish با نام علمی Macropodus opercularis یکی از زیباترین ماهیهای آکواریومی است که به آن نام ماهی بهشتی داده شده است. کلمه Paradise انگلیسی در واقع گرفته شده از واژه پردیس فارسی به معنی بهشت است.

برخلاف بسیاری از ماهیها، در گونه ی ماهی بهشتی نرها بزرگتر و یا کشیده تر از ماده ها هستند. طول ماهی بهشتی نر به 12 سانتیمتر و طول ماده ها به 8 سانتیمتر میرسد، گهگاه دیده می شود که نرها باهم می جنگند، بنابراین در آکواریوم های کوچکتر، بهتر است تنها یک نر نگهداری گردد.

تشخیص نر و ماده ی ماهی بهشتی ساده است. نرها قویتر از مادهها هستند و باله های پشتی، سینه ای و مخرجی آنها کشیده تر از همان باله ها در مادهها می باشد. مادهها ظرفیتر و در مقایسه با نرها کم تحرکترند.

هنگام آماده شدن ماهی بهشتی برای تولیدمثل نرها مهاجم تر می شوند. انتخاب جفت چه از سوی نر و چه از سوی ماده تنها برای تخمریزی صورت می گیرد و همانند خیلی از ماهیهای دیگر، پیش و یا پس از تخمریزی ادامه نخواهند داشت.

اگر به مادههایی که به نظر میرسد برای تخمریزی در حال آماده شدن هستند 2 روز غذا داده نشود شکم آنها باد کرده و خیلی بزرگتر خواهد شد. مادههای که آمادگی تخمریزی دارند سعی می کنند خود را به نرها برسانند و حتی اگر یکی دوبار مورد حمله آنها قرار گیرند این کار را ادامه خواهند داد. در صورتی که ماهیهای ماده ای که آمادگی تخمریزی ندارند، خود را از نرهای محیط آکواریوم پنهان نگه میدارند.

برای تولیدمثل ماهی بهشتی میتوان از هر جایی در محل استفاده نمود. اگر نور خورشید به آکواریوم نمیرسد میتوان از یک چراغ فلورسنت برای نور رسانی استفاده کرد. حجم مناسب آکواریوم برای تکثیر آن 25 تا 30 لیتر و ابعاد آن 50 سانتیمتر است. کف آکواریوم بایستی لخت باشد و یا میتوان از شن شسته شده و تمیز به ژرفای 3 سانتیمتر استفاده نمود.

در کف آکواریوم بایستی تعدادی گیاهان آکواریومی که ریشه آنها در گلدانهای کوچک قرار دارد کاشته شود. از گیاهانی مثل الودا و یا گیاهان مشابه برای پناه جوی ماهی ماده در مواقعی که مورد حمله ماهی نر قرار می گیرد و یا در صورت در دسترس نبودن گیاه طبیعی، از گیاهان مصنوعی مناسب میتوان استفاده نمود.

 

 

در سطح آب هم در صورت امکان میتوان از گیاهان طبیعی و یا مصنوعی شناور برای کمک کردن به نر در نگهداری لانه حبابی استفاده نمود. اگر در سطح آب به گونه ای که شرح داده شد از خط کش مناسب استفاده شده است، نیازی به ریختن گیاه نیست.

حرارت مناسب برای تکثیر ماهی بهشتی برخلاف سایر گونه های گورامی 20 تا 22 درجه سانتیگراد است. یک یا دو روز پس از قرار دادن مولدین در آکواریوم در صورت پذیرفتن همدیگر (به ویژه ماهی نر) تخمریزی آغاز می شود.

رفتار مولدین ماهی بهشتی برای تخمریزی تا حد زیادی شباهت به آنچه دارد که برای ماهی جنگجوی سیامی ذکر گردید. طول دوره رشدونمو جنینی 24 تا 30 ساعت است. پس از تخم گشایی، نوزادها با دم به حبابهای هوا آویزان می شوند.

 

 

ماهی بهشتی نر در تمام مدت، نگهداری و مراقبت از آنها را به عهده دارد و ضمن ترمیم لانه با ساختن حبابهای هوای تازه، در صورت افتادن نوزادان روی بستر آنها را با دهان برداشته و به لانه بر میگرداند. همین کار را هنگامی که تخمها داخل حبابهای روی هوا قرار دارند بطور مرتب انجام میدهد.

پس از تخمریزی و بارور شدن آنها، تخم هایی که به کف آکواریوم می افتند بلافاصله توسط ماهی نر به لانه حبابی برگردانده می شوند.

لازم به ذکر است که ماهی ماده بایستی بلافاصله پس از اتمام تخمریزی از آکواریوم با دقت لازم بیرون آورده شود. در 3 روز اول نیازی به دادن غذا به آنها نیست. نوزادها نیاز غذایی خود را از ذخیره ویتلین کیسه زرده تامین می کنند. پس از 3 روز که کیسه زرده آنها جذب شد، شنای آزاد را شروع می کنند و از لانه حبابی جدا میگردند.

در این موقع که نوزادها مرتبا به بستر می افتند و ماهی نر نمی تواند آنها را در لانه حبابی نگه دارد، به شدت عصبی می شود و گهگاه ممکن است که تعدادی از نوزادها و گاهی همه آنها را بخورد.

بنابراین بایستی بلافاصله پس از آغاز جدا شدن نوزادها از لانه حبابی، ماهی نر را با توری مناسبی که چشمه های درشت دارد و نوزادها را نمی گیرد، از آکواریوم بیرون آورد. پس از آغاز شنای آزاد، بایستی نسبت به دادن غذای مناسب به آنها اقدام نمود. ب

هترین غذایی که در ابتدا میتوان به آنها داد نوزاد سیکلوپس و روتیفر است ولی اگر امکان تولید و یا دسترسی به این غذاهای زنده وجود نداشته باشد، میتوان از زرده تخم مرغ پخته شده به گونه ای که برای ماهی جنگجوی سیامی گفته شد استفاده نمود. با این ویژگی که از دادن غذای اضافی و آلوده کردن بستر آکواریوم جلوگیری شود.

از روز هشتم میتوان به آنها ناپلیوس آرتمیا داد. هنگام انتقال نوزادها به آکواریوم بزرگتر 1000 لیتری یا بیشتر، وقتی است که طول آنها به 8 میلیمتر رسیده باشد. لازم به ذکر است که از این پس به دلیل رقابت و عوامل دیگر ناشناخته شدونمو بچه ماهیها همگی و مشابه نیست و برخی ممکن است رشدونمو بیشتر و فعالیت زیادتری به ویژه در گرفتن غذا داشته باشند، در این مواقع رشد آنها خیلی بحرانی است.

دلیل اصلی آن ایجاد لایبرنت برای استفاده از اکسیژن هوا در مواقعی است که آب اکسیژن کافی ندارد. در این مورد هیچگونه کمکی نمیتوان کرد گاهی درصد تلفات ممکن است خیلی زیاد باشد ولی به هرحال در این ماهی معمولا بین 500 تا 800 بچه ماهی باقی می ماند مشروط بر این که همه کارها به درستی انجام گرفته باشند.

در طول دوره انکوباسیون و رشدونمو نوزادها، بایستی هوادهی و فیلتر کردن آب متوقف گردد چون ممکن است سبب از بین رفتن برخی از تخمها و نوزادها گردد. در آکواریوم بزرگتر که نوزادها به آن منتقل می شوند، میتوان از فیلتر اسفنجی یا ابری که هر روز امکان تمیز کردن آن وجود داشته باشد استفاده نمود. هر 3 تا 5 روز یکبار بایستی حدود یک سوم آب آکواریوم با آب تمیز و هم درجه و کلر گرفته شده تعویض گردد.

گورامی آبی

ماهی گورامی آبی ( Trichogaster trichopterus ) و نژاد طلایی حاصله از آن از ماهیهای شناخته شده آکواریومی در سطح جهان می باشند. شاید ساده ترین ماهی گورامی برای تکثیر است و چون میتوان تعداد زیادی بچه از آن تولید نمود، خیلی از تکثیرکنندگان و پرورش دهندگان ماهیهای زینتی، از بچه های آن به عنوان غذای زنده برای تغذیه ماهیهای گران قیمت آکواریومی استفاده می نمایند، طول آن تا 12 سانتیمتر میرسد.

تشخیص نر و ماده نسبتا آسان است. نرهای دارای باله پشتی نوک تیز و مادهها دارای باله پشتی نوک گرد می باشند. در مقایسه با خیلی از گورامی های دیگر، این ماهی همواره عصبی به نظر میرسد. برای تکثیر آن میتوان از آکواریومی با ابعاد 80 سانتیمتری استفاده نمود.

 

 

در بستر آکواریوم بایستی توده زیادی از گیاهان طبیعی و در صورت عدم دسترسی به گیاهان طبیعی مناسب، گیاهان پلاستیکی مناسب قرار گیرد. در سطح آب از گیاهان شناور به ضخامت حدود 1 سانتیمتر استفاده می شود. گیاهان سطح آب به کمک لانه سازی توسط ماهی نر و گیاهان بستر کمک به پناه گیری ماهی ماده هنگام عصبی شدن و حمله ماهی نر می نمایند.

اگر ماهی نر شناخته شده خیلی عصبی نیست، میتوان از آکواریومی به ابعاد 50 سانتیمتر استفاده نمود. هم آوری این ماهی حدود 2000 عدد تخم است و از آن میتوان حداقل 1000 عدد بچه ماهی بدست آورد. حرارت مناسب برای آماده سازی و تخمریزی آ« 26 تا 28 درجه سانتیگراد است.

تمامی نیازها و رفتار جفت یابی تخمریزی و نگهداری از تخمها و نوزادها، همانند سایر گونه های مشابه است. وقتی باله های نوزادها از هم جدا شده و هر باله فردیت یافت، بایستی آنها را به آکواریوم 100 لیتری یا بزرگتری انتقال داد.

 

گورامی کوتوله

 

 

گورامی کوتوله ( Dwarf gourami ) با نام علمی Colisa lalia ماهی کوچکی است که طول آن حداکثر تا 5 سانتیمتر میرسد. یکی از زیباترین ماهیهای آکواریومی شناخته شده در سطح جهان می باشد. آکواریوم مناسب برای تکثیر آن بایستی 50 سانتیمتر باشد.

حرارت مناسب برای تکثیر آن 26 تا 28 درجه سانتیگراد است. سایر امور لازم برای تکثیر آن و پرورش نوزادها، همانند آنست که برای ماهیهای جنگجوی سیامی، گورامی بهشتی و گورامی آبی داده شده است.

گورامی حرف زن یا غرغرو

گورامی حرف زن یا غرغرو با نام علمی Trichopsis vittatus هم یکی از ماهیهای خوب آکواریومی است که تشخیص نر و ماده آن چندان آسان نیست و تنها در فصل تخمریزی از روی حجم شکم ماده به دلیل رشدونمو تخمها میتوان آن را از ماهی نر که شکم لاغرتری دارد، تشخیص داد.

 

 

رنگ بندی ماهی ماده نیز کمرنگتر از ماهی نر است. به هرحال در فصل تولیدمثل از روی رفتار آنها میتوان نر و ماده را بهتر تشخیص داد. کلیه موارد و امور مربوط به تکثیر آن شباهت به ویژگیهای موردنیاز ماهی گورامی آبی دارد.

گورامی مرواریدی

گورامی مرواریدی Trichogaster leeri باله پهن و کشیده مخرجی این ماهی به آن شکل بیضی کشیده میدهد. رنگ بدن آن نقره ای- نارنجی و توام با خالهای زیادی روی بدن و باله هاست که نام مرواریدی از این خالها گرفته شده است. خط تیره ای از نوک پوزه تا انتهای ساقه دمی آن کشیده شده است.

تشخیص نر و ماده نسبتا آسان است. در نرها باله ها پشتی کشیده تر است و رنگ نارنجی روی گلو، سینه و باله های شکمی و نیز قسمت جلویی باله مخرجی نارنجی درخشان است، بطور کلی باله های ماده ها از نرها کوچکترند.

 

 

تخمها که تعداد آنها 500 عدد یا خیلی بیشتر است. در گرمای 26 تا 27 درجه سانتیگراد در عرض 48 ساعت دوره رشدونمو جنینی را طی کرده و نوزادها از آن خارج می شوند. در یک گزارش نسبتا قدیمی گفته شده است که در یک آکواریوم 2 ماهی نر بطور جداگانه اقدام به ساختن لانه حبابی نمودند و وقتی تخمریزی در یکی از آنها تمام شد، ماهی نر دیگر، لانه را تخریب و تخم ها را به لانه خود انتقال داد.

در شرایط عادی نگهداری، مناسبترین حجم آکواریوم برای آنها 100 لیتر است که بایستی تا حد امکان به خوبی دارای گیاههای طبیعی و در غیراینصورت مصنوعی باشد. آب مناسب برای آنها دارای پی اچ خنثی و گرمای 21 تا 31 درجه سانتیگراد و میانگین آن 25 تا 26 درجه سانتیگراد است.

پس از آماده سازی نر و ماده با غذاهای زنده و یا یخ زده خشک، ابتدا رنگ نر تیره تر شده و سپس در ماده، شکم به دلیل رشدونمو تخمدانها برآمده تر میگردد. برای تکثیر آن میتوان از آکواریوم 50 لیتری که 20 سانتیمتر آب در آن ریخته شده است استفاده نمود.

پی اچ بایستی کمی اسیدی و حدود 6.5 باشد. کف آکواریوم بایستی لخت باشد و در سطح آب کمی گیاهان شناور ریخته شود، حرارت آب را بایستی کم کم به 20 درجه سانتیگراد رسانید.

ماهی نر خیلی زود شروع به ساختن لانه با حباب هوا می کند و جالب این که برخلاف بیشتر گونه های گورامی، ماهی ماده هم ممکن است به نر در ساختن لانه کمک کند. گهگاه ممکن است لانه حبابی یکی دوسانتیمتر هم از سطح آب بالاتر کشیده شود.

 

 

ماهی نر خیلی محترمانه با ماهی ماده رفتار می کند. جفت شدن و هم دوشی نر و ماده به گونه ای رقص ماننده صورت می گیرد. سپس خیلی محترمانه همدیگر را گرفته و ماهی نر سعی می کند ماهی ماده را به نحو مطلوب در زیر لانه حبابی قرار دهد.

سپس ماهی ماده با نوک زدن به دم ماهی نر و یا با سر زدن به آن، آمادگی خود را برای تخمریزی اعلام می کند. ماهی نر در این حالت به دور ماهی ماده پیچیده و به گونه ای جالب آن را در آغوش می گیرد. پس از گرفتن باله مخرجی ماهی ماده به گونه ای قرار میگیرند که شکم ماهی نر به طرف لانه حبابی باشد. پیش از این که تخمریزی واقعی آغاز شود چندبار بطور دروغین تظاهر به تخمریزی می شود. تخمریزی ممکن است چند ساعت به درازا کشد.

تخمها خیلی ریز و به گونه ای سبک هستند که پس از ریخته شدن در آب، به طرف بالا میروند. ماهی نر همواره مواظب است و تخم هایی را که از لانه جدا می شوند دوباره در داخل لانه قرار میدهد. گورامی مرواریدی ممکن است در یک تخمریزی تا 1000 عدد یا بیشتر تخم بریزد. پس از اتمام تخمریزی بایستی ماهی ماده را از آکواریوم خارج نمود.

انکوباسیون تخمها حدود 24 ساعت طول می کشد و نوزادها پس از خروج از تخمها، در داخل لانه حبابی می مانند. پس از 3 تا 4 روز که ذخیره کیسه زرده آنها تمام شد شنای آزاد را آغاز می کنند. در این وقت بایستی به آنها انفوزوئر و یا غذای منجمد خشک شده مخصوص نوزادها و یا زرده تخم مرغ (مطابق آنچه که در تکثیر ماهی جنگجوی سیامی شرح داده شده است) داد.

 

 

در این وقت بایستی ماهی نر از آکواریوم خارج شود. در خلال هفته دوم لایبرنت تولید می شود. این مرحله خیلی بحرانی است و ممکن است درصد زیادی از نوزادها نتوانند لایبرنت را بسازند و همین امر باعث مرگ و میر آنها می شود. در این موقع حتما بایسیتی روی آکواریوم پوشیده باشد تا از تاثیر هوای سرد محل نگهداری در آکواریوم جلوگیری به عمل آید. اگر شرایط مناسب باشد و تغذیه خوب انجام گیرد ماهیها پس از یک سال به حد بلوغ میرسند.