همه چیز را در مورد ماهی های گورامی به صورت کامل بدانید

بیش از 120 گونه از انواع ماهی های گورامی در آبهای شیرین آفریقا و آسیای جنوبی وجود دارند که در 3 خانواده به نام های Osohronemidae یا گورامیها، Helostomatidae یا گورامی های بوسنده و Anabantidae یا گورامی های بالارونده یا صعودگر جای دارند. در خانواده Osohronemidae روی 86 گونه در خانواده Helostomatidae کلا یک گونه و در خانواده Anabantidae روی هم 33 گونه وجود دارد که خیلی از آنها از دیرباز به دنیای آکواریوم معرفی شده اند. از ویژگیهای عمده ماهی های گورامی ساختار ویژه ای است که آنها را قادر به استفاده از اکسیژن هوا در مواقع کمبود اکسیژن محلول در آب می کند.

در بالای آبششهای ماهی های گورامی محفظه ای به نام لابیرنت وجود دارد که کار اصلی آن گرفتن هوا برای تنفس است. این عضو از تغییر شکل اولین کمان آبششی به وجود آمده است. در داخل آن حفرههای کوچکی به نام لاملا (Lamellae) وجود دارد که اطراف هریک از آنها را غشایی مملو از مویرگهای خونی می پوشاند. هوای گرفته شده توسط ماهی، حین عبور از این دستگاه، اکسیزن خود را از دست داده و این اکسیژن از طریق مویرگها وارد جریان خون می شود.

گورامی مرواریدی Trichogaster leeri

گورامی لب کلفت Colisa labiosa

گورامی بزرگ Ospheronemus goramy

گورامی شکلاتی Sphaerichthys osphromenoides

گورامی کوتوله Colisa lalia

گورامی 3 خال Trichogaster trichopterus

گورامی پوست ماری Trichogaster pectoralis

گورامی بوسنده Helostomas temmincki

تخمگذاری در ماهی های گورامی :

هم آوری یا تولید تخم در گونه های مختلف ماهی های گورامی گوناگون است و از حداقل 50 عدد در گورامی کوتوله ( Ttichopsis pumilus ) تا 1000 عدد در گورامی 3 خال و طلایی ( Trichogaster trichopterus ) و گورامی مرواریدی ( Trichogaster leeri ) تا 2000 عدد در گورامی مهتابی ( Trichogaster microlepis ) فرق می کند. هم آوری در ماهی جنگجوی سیامی 400 تا 500 عدد است.

ویژگیهای عمده زیست محیطی مناسب برای تخمریزی بیشتر گونه های ماهی های گورامی :

• درجه حرارت مناسب ماهی های گورامی : 1 تا 31 درجه سانتیگراد یا میانگین 26 درجه سانتیگراد
• پی اچ مناسب ماهی های گورامی : خنثی یا کمی اسیدی، 6 تا 7
• آب مناسب ماهی های گورامی  : آب تهیه شده از باران مخلوط شده با 20 درصد از آب آکواریوم که مولدها در آن قرار دارند.

نحوه تخمریزی ماهی های گورامی :

بیشتر ماهی های گورامی برای تخمریزی اقدام به ساختن لانه در سطح آب از حباب هوا می نمایند. اینکار منحصرا توسط ماهی نر و همزمان با آمادگی آن برای دادن اسپرم انجام می شود. لازم به ذکر است که همه گورامی ها موجود در 3 خانواده داده شده به این صورت تخمریزی نمی کند.

برای مثال ماهی گورامی شکلاتی (Sphaerichthys osphromenoides) تخمریزی را در بستر آکواریوم انجام داده و پس از اینکه همه آنها با اسپرم نر بارور شدند، تخمها را در دهان جای داد و انکوباسیون دهانی انجام میدهند. برخی از گونه های جنس Betta هم از نزدیکان ماهی جنگجوی سیامی هستند، انکوباسیون دهانی دارند.

لانه ای هم که از حباب هوا توسط ماهی نر ساخته می شود، از نظر وسعت و ساختار در برخی از گونه های متفاوت است. برای مثال ماهی گورامی مهتابی (T.microlepis) لانه هایی بزرگتر از گورامی 3 خال و توام با برگ گیاهان می سازد.
پس از اینکه ماهی های گورامی نر آمادگی اسپرم دادن را بدست آورد در سطح آب شروع به ساختن لانه حبابی می نماید. در این موقع بهتر است خیلی زود این ماهی را از آکواریوم شلوغ خارج کرد و در آکواریومی لخت که فاقد شن و ماسه در بستر است قرار داد. آب این آکواریوم بایستی از پیش آماده باشد و از نظر درجه حرارت و پی اچ و کیفیت همانند ارقام داده شده برای ویژگیهای زیست محیطی باشد.
از آنجا که تهویه آب توسط پمپ ممکن است در تخریب لانه ساخته شده و یا جدا شدن حبابهای چسبیده بهم ساخته شده توسط ماهی نر نقش داشته باشد، میتوان در سطح آب یک خط کش پهن پلاستیکی را که طول آن حدود 10 سانتیمتر از عرض آکواریوم بیشتر باشد به گونه ای جاگذاری نمود که نصف عرض خط کش در داخل آب قرار گیرد.

اگر حدود دو سوم یا نصف سطح آکواریوم در بخش دور از پمپ هوا به اینگونه محصور گردد امواج حاصله از جریان هوا در داخل آکواریوم نقشی در تخریب لانه نخواهند داشت و ماهی نر لانه را در این بخش از سطح آب خواهد ساخت.

از آنجا که نحوه تخمریزی گونه های مختلف ماهی های گورامی با هم تا حدودی فرق دارند، در اینجا به روش تولیدمثل برای ماهیهای جنگجوی سیامی، گورامی 3 خال، ماهی بهشتی، گورامی آبی، گورامی کوتوله، گورامی حرف زن یا غرغرو، گورامی مرواریدی و گورامی شکلاتی اشاره می شود.

تکثیر ماهی جنگجوی سیامی :

برای تکثیر این ماهی میتوان از آکواریومهای 20 تا 25 لیتری تا 200 و یا 250 لیتری استفاده نمود. همانند سایر گورامی ها، برای تخمریزی اقدام به ساختن لانه از حباب هوا می نمایند. حبابهای هوا به وسیله ماده موکوسی که از دهان یا گلوی گورامی نر ترشح می شود، پوشیده می گردند.

این موکوس باعث مقاومت حبابهای هوا و دیر ترکیده شدن آنها میگردد. به هر حال در طول دوره انکوباسیون و رشدونمو نوزادها، برخی از حبابها می ترکند و ماهی نر بطور مرتب آنها را ترمیم می کند.
عمق آب در آکوآریوم های بزرگ نباید از 15 سانتی متر بیشتر باشد. هنگامی که ماهی نر اقدام به ساختن لانه حبابی نمود، وقت آن رسیده است که ماهی ماده تخمریزی در اختیار آن قرار گیرد. لانه سازی توسط ماهی نر بستگی بسیار به گرمای آب دارد. بررسی ها نشن داده اند که بهترین درجه حرارت آب برای انجام لانه سازی 26.5 درجه سانتیگراد است.

در یک بررسی در گرماهای 24 تا 25 درجه سانتیگراد، ماهیهای نر هیچگونه اقدامی برای لانه سازی ننمودند. در 25.5 درجه سانتیگراد 2 ماهی در 26 درجه، 6 ماهی در 26.5 درجه، 29 ماهی در 27 درجه، 4 ماهی در 27.5 درجه یک ماهی و در حرارتهای بالاتر هیچ نری اقدام به لانه سازی ننمود ( Gordon and Axelrod, 1986 )
در صورت پذیرفتن جفت ماده توسط ماهی نر، عملیات آماده شدن برای تخمریزی آغاز میگردد. ضمنا باتوجه به داشتن عضو گیرنده هوا، ماهی هرچند دقیقه یکبار به سطح آب می آید و مقداری هوا را به عنوان کمک تنفس میگیرد.
تکثیر ماهی جنگجوی سیامی کار سختی نیست. ابتدا بایستی یک جفت خوب انتخاب شود، یک نر سالم و فعال و یک ماده چاق و سرحال. تشخیص نر و ماده خیلی آسان است. ماهی نر باله های بسیار بلندتری از ماده دارد و رنگبندی آن نیز خیلی زیباتر از ماهی ماده است.

آب آکواریوم نباید در 15 سانتیمتر بیشتر و از 40 تا 50 لیتر (در آکواریوم های بزرگ) کمتر باشد. مشکل کوچکی که در این حالت وجود دارد، عمق کم آب و عدم امکان قرار دادن بخاری ترموستات دار با طول معمول آن در آب است. برای این منظورمیتوان از یک ظرف شیشه ای درباز بلند که بتوان بخاری را در آن جای داد، استفاده نمود.

حرارت آب از این ظرف به داخل آکواریوم انتقال می یابد. در این موقع حرارت آب بایستی روی 26 تا 27 درجه سانتیگراد ثابت بماند. کف آکواریوم هم بایستی لخت باشد. در سطح آب هم بایستی چند رشته گیاه اِلودِآ یا گیاهان مشابه ریخته شود تا کمک به لانه سازی گردد.

حال بایستی مولدها به آب ریخته شوند. بهترین کار این است که مولد نر در داخل آکواریوم و مولد ماده در شیشه در گشادی که پر از آب است در داخل آکواریوم قرار گیرد. این کار از نزاع احتمالی آنها جلوگیری می کند و ضمنا محرکی برای کار ماهی نر می باشد.

پس از چند ساعت ماهی ماده را به داخل آکواریوم ریخته و رفتار آنها را کنترل کنید. مهای نر ممکن است ابتدا کمی خشن باشد و اگر صدمه ای به ماهی ماده بزند، بایستی خیلی زود ماده را از آکواریوم خارج نمود. ماهی نر به ساختن و یا ترمیم لانه حبابی ادامه میدهد.
اگر دوباره ماهی ماده داخل آکواریوم قرار گیرد تا وقتی که لانه حبابی تکمیل نشده است ماهی نر ماهی ماده را از محل تخمریزی دور می کند. پس از اتمام کار، ممکن است ماهی ماده را به خوبی قبول کند یا بازهم با آن نزاع کند.

در اینصورت بایستی از ماده دیگری استفاده نمود. در صورت پذیرش ماده، ماهی نر آن را به زیر لانه حبابی می برد و عملیات تخمریزی آغاز می شود. برای تخمریزی ماهیها به طرف سطح آب، جایی که لانه حبابی ساخته شده است شنا می کنند. ماهی نر دور بدن ماهی ماده به گونه ای جالب می پیچد. وقتی شکم ماهی نر به طرف کسی قرار گیرد که کنار آکواریوم ایستاده است لوله سفید تخمریزی ماهی ماده را میتواند ببیند.
ماهی ماده ابتدا مقداری از تخمهای خود را میریزد و ماهی نر آنها را با اسپرم خود بارور می کند. همزمان ممکن است تعدادی از تخمها به بستر آکواریوم ریخته شوند که ماهی نر بلافاصله آنها را با دهان برداشته و درون لانه بین حبابهای هوا قرار میدهد.

کار تخمریزی ممکن است تا 2 ساعت به درازا بکشد و تخمها کم کم پس از هربار در آغوش گیری نر و ماده ریخته شوند. پس از اتمام تخمریزی کار ماده تمام شده و بایستی از آکواریوم خارج شود. از این پس حفاظت از تخمها و پس از آن نوزادها به عهده ماهی نر است.

ماهی ماده 400 تا 500 عدد تخم میگذارد. در گرمای آب 26 تا 29 درجه سانتیگراد طول دوره انکوباسیون تخمها 30 تا 40 ساعت است. تا زمانی که نوزادها از تخم خارج نشده اند هربار که تعدادی از تخمها از داخل لانه حبابی به پایین افتاده شوند، ماهی نر بلافاصله آنها را برداشته و در داخل لانه قرار میدهد.
پس از تخم گشایی، نوزادها که دارای کیسه زرده نسبتا بزرگی هستند در داخل لانه می مانند و اگر برخی از آنها به کف آکواریوم بیفتند ماهی نر آنها را با دهان برداشته و در لانه حبابی میگذارد. نوزادها تا جذب کیسه زرده که 2 تا 3 روز طول می کشد، در داخل لانه حبابی می مانند و از زمان تخمریزی تا خروج کامل نوزادها از حبابی، هر وقت که لازم باشد ماهی نر با درست کردن حباب هوا، لانه را ترمیم می نماید.

نگهداری نوزادها در لانه حبابی بیشتر به منظور تامین اکسیژن موردنیاز آنهاست. در طول دوره انکوباسیون و رشدونمو نوزادی، ماهی نر همواره تخمها و نوزادها را با دهان خود تمیز می کند و شاید آنها را با ماده ای که از دهانش ترشح می شود می پوشاند تا در مقابل باکتری ها و قارچ ها مقاوم شوند.
در طول دوره رشدونمو جنینی و رشدونمو نوزادها تا جذب کیسه زرده، ماهی نر بسیار مشغول کار است و همواره مواظب است که به تخمها و نوزادها صدمه ای وارد نشود و یا دشمن و یا عامل خاصی باعث خوردن و از بین بردن آنها نشود. یکی از عواملی که ممکن است از دید ماهی نر باعث ایجاد مشکل شود، ماهی ماده است.

در طبیعت ماهی نر آن را در فاصله ای دور از محل تخمریزی نگه میدارد و در آکواریوم بایستی همانگونه که ذکر شد، بلافاصله پس از اتمام شدن تخمریزی، آن را از آکواریوم بیرون آورد. در غیراینصورت ممکن است با نزاعی که بین آنها رخ میدهد منجر به کشته شدن ماهی ماده و گاهی تخریب لانه گردد. پس از این که نوزادها شنای آزاد را آغاز نمودند ماهی نر به شدت عصبی می شود و بایستی خیلی زود آن را از آکواریوم بیرون آورد و در جای مناسبی قرار داد.
نخوردن تخمها و نوزادها توسط ماهی نر هیچگونه ارتباطی با سیستم گوارشی آن ندارد. در طول دوره انکوباسیون و رشدونمو لاروها، در صورتی که لارو حشرات و یا غذای مناسبی در اختیار ماهی نر گذاشته شود آن را خورد خورد.

شاید کنترل رفتار و نخوردن تخم و نوزادهای آن در اثر ترشح هورمون بازدارنده ای باشد که در طول دوره تخمریزی و رشدونمو نوزادها تولید می شود. در طول این مدت رفتار پدرانه آن به حدی جالب و کنترل شده است که حتی اگر تعدادی نوزاد جفت دیگری داخل آکواریوم ریخته شود از آنها همانند نوزادهای خود حفاظت می نماید.

اگر ماهی نر یکی دو روز از آکواریومی که در آن تخمریزی نموده است بیرون آورد شود و سپس دوباره به همان آکواریوم برگردانده شود به زودی نوزادهای خود را خواهد خورد چون کنترل فیزیولوژیک آن که با ترشح هورمون صورت می گیرد از بین رفته است.

غذای ماهی جنگجوی سیامی :

ماهی جنگجوی سیامی گوشت خوار است. در طبیعت به گونه ای به انسان و حیوانات دیگر خاک زی با خوردن حشرات کمک می کند. این ماهی در آبهایی زندگی می کند که دارای پوشش زیادی از گیاهان است و معمولا محل منسابی برای تخمریزی حشرات می باشند.

بررسی های انجام شده نشان داده اند که در شرایط محیط زیست طبیعی، یک ماهی جنگجوی سیامی بالغ قادر است سالانه 10000 تا 150000 نوزاد حشرات را بطور طبیعی مصرف نماید.
در آکواریوم ها اگر به مولدین حشرات زنده داده شود به خوبی آن را گرفته و می خورند ولی تا زمانی که خیلی گرسنه نباشند از خوردن حشرات مرده خودداری می کنند. به این ماهی میتوان تکه های کوچک گوشت گاو، گوشت ماهی و میگو داد ولی غذاهای خشک منجمد شده را ترجیح میدهند.

در تایلند و مناطق دیگری که برای نمایش جنگ ماهی های جنگجوی سیامی سوابقی طولانی دارند، استفاده از حشرات برای تغذیه آنها بسیار رواح دارد. جالب اینکه در فصول خشک و در مناطقی که حشرات زیاد نیستند، عده ای برای تامین غذای ماهیهای جنگجوی دیگران اقدام به ایجاد جاهای مناسبی برای تولید نوزاد حشرات برای فروختن به آنها می نمایند.

پس از این که نوزادهای شنای آزاد را شروع کردند، بایستی نسبت به تغذیه آنها اقدام نمود چون کیسه زرده آنها جذب گردیده و دیگر نمی توانند غذای موردنیاز را از آن بگیرند، بهترین و مناسبترین غذا برای آنها انواع انفوزوئر است ولی چون پرورش آن برای خیلی ها هملی نیست میتوان از زرده تخم مرغ پخته شده به مدت 30 دقیقه استفاده نمود

برای این منظور کمی زرده تخم مرغ را که خوب پخته شده و کلا سفت گردیده است در داخل یک دستمال کوچک تنظیفی قرار داده و پس از جمع کردن گوشه های آن، از زیر با دو انگشت زرده را له نموده و بخش دارای زرده را به داخل آب فرو برید. دیده می شود که ذرات تخم مرغ در آب پخش می شوند.

هرگز نباید بیش از اندازه به آنها از این غذا داده شود چون باعث کثیف شدن آب و آلوده شدن کف آکواریوم می شود. وقتی که دستمال از آب بیرون آورده می شود بایستی شسته شود و برای غذا دادن بعدی آماده گردد. عمق آب در این دوره هم که حدود 2 هفته طول می کشد، بایستی همان 15 سانتیمتر باشد.

پس از آن بایستی عمق آب روزنه 2.5 تا 5 سانتیمتر اضافه شود تا وقتی که آکواریوم در حد طبیعی پرآب شود. همواره بایستی در سطح آکواریوم درپوشی وجود داشته باشد تا درجه حرارت هوا و آب متعادل باشند. اگر هوای بالای آکواریوم سردتر از آب باشد، نوزادها وقتی برای گرفتن هوا به سطح آب می آیند، هوای سرد را گرفته و دوام آنها کاهش می یابد. دوازده روز پس از تولد، بچه ها آمادگی خوردن ناپلیوس آرتمیا و غذای زنده یا دستی ریز را دارند.
جریان هوای تولید شده توسط یک پمپ هوا همواره لازم است تا فیلم ایجاد شده از مواد چرب در سطح آب را بشکند. پس از 3 هفته نوزادها می توانند از لابیرنتهای ایجاد شده برای گرفتن اکسیژن هوا استفاده نمایند.

این مرحله خیلی حساس است و در برخی از آنها ممکن است لایبرنت ایجاد نشود. این اتفاق ارتباطی با تخصص و وارد بودن تکثیرکننده به کار ندارد. اگر همه چیز به درستی انجام گیرد، نوزادها در عرض 6 ماه می توانند بهترین و کاملترین رشدونمو را داشته باشند. پس از 1 سال به حد بلوغ خواهند رسید.
اگر مادهها باهم در یک آکواریوم قرار گیرند، مشکلی به وجود نمی آید ولی نرها را بایستی کمی پس از این که رشدونمو نمودند، بطور جداگانه در ظروف درباز نگهداری نمود. هرچه این ظروف مناسبتر و کمی بزرگتر باشند بهتر است. معمولا از ظروف با حجم 0.5 تا 1 لیتری برای نگهداری انفرادی نرها استفاده می شود. در این حالت، قسمت عمده تهویه آنها از هوای بالای ظرف انجام میگیرد.