معرفی انواع غذای ماهی و 7 نکته در مورد نحوه غذادهی به آن

غذای ماهی ها از انواع مختلفی تشکیل شده است که با توجه به نوع ماهی و رژیم غذایی خاص ، به آن ها داده می شود. در ادامه به بررسی بیشتر آن می پردازیم.

در تقسیم بندی کلی ماهیان بر اساس رژیم غذایی به سه دسته تقسیم می شوند. گیاهخوار، گوشتخوار و همه چیز خوار، این به آن معنا نیست که غذای دیگری نمی خورند بلکه ترجیح غذایی آن ها است.

ماهیان گیاهخوار: دسته ای هستند که فقط از مواد گیاهی شامل جلبک های تک سلولی یا گیاهان آبزی تغذیه می کنند.

ماهیان گوشتخوار: دسته ای هستند که یا از زئوپلانکتون ها یا از جانوران بزرگتر به عنوان غذا بهره می برند. این دسته ماهیان غارتگر و مهاجم بوده که با دندان های تیز به ماهیان کوچک تر حمله می کنند.

ماهیان همه چیز خوار: گروهی هستند که رژیم غذایی مشخصی ندارند و میتوانند از جلبک های تک سلولی، لارو حشرات، زئوپلانکتون ها و گیاهان عالی آبزی و یا حتی برخی نرمتنان تغذیه کنند.

توضیحاتی در مورد نحوه غذا دهی به انواع ماهیان

نحوه غذا گیری توسط ماهی نیز در ماهیان متفاوت است. نحوه گرفتن غذا بستگی به شکل دهان ماهی دارد. بعضی ماهیان دهان فوقانی دارند که نشان دهنده آن است که غذا را از سطح آب می گیرند، مانند ماهیان زنده زا و ماهیان لابرینت دار، بعضی ماهیان دهان مستقیم ( ترمینال ) دارند که غذا را از عمق آب می گیرند مانند بارب ها و گلدفیش ها، گروهی دیگر دهان تحتانی دارد. که غذا را از بستر می گیرند، مانند گربه ماهی، بهترین شیوه تغذیه ماهی این است که غذای کمتر در دفعات بیشتر مصرف شود. تعداد دفعات تغذیه ماهیان در مراحل نوزادی بیش تر از مراحل پرورش است. مقدار غذای مورد نیاز روزانه بستگی به دمای آب نیز دارد. اگر دمای آب خارج از حد مطلوب باشد باعث کم اشتهایی یا بی اشتهایی می شود.

انواع غذا های ماهی

به طور کلی غذاهای ماهیان آکواریومی به سه دسته تقسیم می شوند:

غذای خشک:

این غذا ها با منشا گیاهی و جانوری در انواع و اقسام مختلف تهیه شده و در بازار موجود است. این غذا ها برای کسانی که وقت چندانی برای تغذیه ماهیان خود ندارند یا دسترسی به غذای زنده ندارند بسیار مناسب است. البته بچه ماهیان در سالن های تکثیر وقتی به سن خاصی ( حدودا 3-4 هفتگی ) می رسند می توان به وسیله غذا های خشک بالانس شده تغذیه نمود. غذا های خشک در اشکال پودر، پلت، قرص، گرانول، پولکی و یا محلول های مکمل دیده می شوند. در سالن های تکثیر بهتر است از غذای خشکی استفاده کنید که دارای برچسب آنالیز شیمیایی باشد.

پودرهای غذایی بهترین غذا برای نوزادان به حساب می آیند. غذاهای پلت مخصوص ماهی قزل آلا تهیه می شود اما برای ماهیان آکواریومی نیز جذاب و مغذی است. بایستی با توجه به سایز دهان ماهی انتخاب شوند، زیرا ته نشین شدن و سفید شدن آن ها در کف دیگر جذابیتی برای ماهیان نداشته و باعث کاهش کیفیت آب می شود. بهترین غذای پلت غذایی است که با وارد شدن به آب در کف باز نشده و در آب پخش نشود.

غذای پولکی

در حال حاضر از بین غذا های پلت موجود، غذای انرژیENERGY، بیومار BIOMAR و بتا BETA به جهت جیره بندی قوی و جذابیت برای ماهیان، بهترین هستند که اغلب در سالن های تکثیر از غذای بیومار استفاده می گردد. قرص ها معمولا برای تقویت ماهیان و یا تسریع زایمان ماهیان زنده زا مصرف می شوند. اگر از غذای پولکی استفاده می کنید بایستی از ظرف غذادهی شناور که به صورت مخروط یا چهارچوب است بهره ببرید تا غذا در کل سطح آب پخش و از دسترس ماهیان خارج نشود. دسته دیگری از غذا های خشک به نام غذا های فریز شده وجود دارد که به طور تازه از طبیعت صیده شده و فریز می شود. از این دسته می توان به بیوماس آرتیمیا، دافنی، توبیفکس، کرم خونی و لارو پشه سیاه اشاره کرد.

غذاهای زنده

با وجود این که غذا های خشک بیش تر در دسترس اند اما  غذا های زنده کیفیت بالایی داشته و در رشد و نمو ماهیان و مخصوصا در کاهش طول دوره پرورش موثرترند. تغذیه ماهیان مولد با غذای زنده برای رسیدگی جنسی قبل از تخم ریزی یک اصل است. غذای های زنده برمبنای محل تهیه به دو گروه عمده تقسیم می شوند.

غذاهای زنده آبزی

این موجودات معمولا از برکه های آبی تهیه می شوند و با یک تور مناسب و چند ظرف درب دار قابل صید هستند. این گروه عبارتند از:

دافنی

از غذا های بسیار مناسب برای ماهیان آکواریومی به حساب می آید. در آب های حاوی مواد آلی در حال تجزیه مشاهده می شود. دافنی قرمز مورد نظر است. دافنی بدنی مدور با نیم رخ بیضی دارد با طول 1-3 میلیمتر برای ازدیاد آن ها باید تعدادی از آن ها در یک ظرف پر از آب قرار داده و یک برگ کاهو در آب انداخته و تکه ابری روی آن قرار داد تا باعث تجزیه سریع تر کاهو و مصرف توسط دافنی ها شود. قرار دادن  یک سنگ هوا برای تکثیر آن ها بهتر است. دمای 15-20 درجه مورد نیاز است.

لارو پشه

این لارو ها نوزادان پشه هایی هستند که در آب های راکد و برکه ها تخمک ریزی نموده اند. لارو ها به وسیله دمشان در سطح آب آویزان می شوند. قبل از این به 5 میلیمتر برسند بایستی صید شوند.

توبیفکس

کرم های قرمز نخی شکل در کف آب های راکد هستند که در شرایط بی هوازی رشد می کنند. قبل از مصرف بایستی به خوبی شسته شوند.

غذای ماهی توبیفکس

آرتمیا

این موجود در بین آکواریوم داران به نام تخم میگو معروف است. تنها جاندار موجود در دریاچه بسیار شور ارومیه است. آرتمیا هم به صورت فله و هم به صورت بسته بندی در بازار عرضه می شود. آرتمیای فله معمولا درصد هچ پایینی دارد و تهیه آن توصیه نمی شود. بهترین تخم میگوی موجود در بازار آرتمیا فرانسیسکانا است که در بسته بندی شرکت صیدانه پرور عرضه می شود. رایج ترین غذای زنده در سالن های تکثیر است.برای باز کردن تخم آرتمیا به نسبت 3 درصد سنگ نمک در آب ریخته و تخم ها را داخل آن بریزید به مدت 48 ساعت هوادهی شدید با نور ملایم، تخم های آرتمیا هچ خواهد شد.

غذای ماهی ( آرتمیا )

پس از هچ شدن آرتمیا برای مصرف بایستی هوای مخزن را قطع نموده و پوشش روی مخزن را انداخت تا آرتمیا های باز شده به کف ته نشین شوند وبا شلنگ هوا سیفون شده و پس از خارج کردن آب شور به مصرف ماهیان برسند. از آرتمیای تازه باز شده باید برای تغذیه بچه ماهیان تازه به تغذیه فعال افتاده استفاده نمود. آرتمیای زنده تا 4-5 روز در محیط هچری رشد می کند و قابل مصرف برای بچه ماهیان بزرگ تر است.

انفوزوئر ها

موجودات تک سلولی هستند که در آب های حاوی جلبک و در معرض تابش خورشید به آسانی با تقسیم دوتایی تکثیر می یابند.

روتیفرها

در آب های شیرین زندگی می کنند. برای تکثیر آن ها مقداری آب جوشیده را در یک ظرف بزرگ حاوی مقداری علف خشک ریخته و چند روز به همان صورت باقی گذارید. چند روز بعد تعداد زیادی تولید خواهد شد. برای تغذیه می توان مقداری از آب ظرف را در آکواریوم حاوی نوزادان ریخت.

کرم خونی ( شیرونومید )

در برکه ها و گودال های آب به راحتی قابل دسترس بوده و به مانند لارو پشه در حال شنا کردن هستند. به رنگ قرمز خونی یافت می شوند. به تازگی در بازار در بسته بندی های منجمد عرض می شود.

غذا های زنده خاکزی

در زیر به چند گونه پر مصرف اشاره می شود :

مگس سرکه: در شیشه های سرکه یا روی میوه های له شده و در حال فساد یافت می شود. بسیار ریز بوده و در مدت کوتاهی تخم ریزی نموده و زیاد می شود. جهت تکثیر آن تکه سیب یا موز له شده ای را در یک بطری شیر انداخته و تعدادی مگس سرکه را درون شیشه قرار دهید و سر بطری را با کمی پنبه بپوشانید. مگس سرکه ماده ماده در روز 50-70 تخم می گذارد. در عرض 24 ساعت تخم ها تبدیل به لارو می شوند. بهترین زمان مصرف دوره لاروی آن است.

کرم خاکی: به وفور در خاک حاصل خیز و مملو از توده های گیاهی یافت می شود. این کرم ها پس از شستشو با آب، به صورت کامل برای ماهیان درشت و به صورت تکه تکه برای ماهیان کوچکتر قابل مصرف هستند.

کرم سفید: کرم های باریک و سفیدی هستند که بین 20-30 میلیمتر طول دارند. در خاک کود زندگی می کنند. برخی ها به آن گریندال می گویند. برای پرورش آن ها از جعبه های چوبی استفاده می شود. برای این کار جعبه چوبی را به اندازه 10 سانتیمتر از خاک حاوی خاک برگ و خاک اره پر کرده، مولد های آماده اضافه کرد. همواره دما را در 18-20 درجه بایستی کنترل کرد. غذای کرم سفید مخلوط تفاله چغندر، سیب زمینی و هویچ همراه سبوس گندم و آرد است که پخته شده باشد. روی سطح خاک سه شیار ایجاد نموده و غذا را در آن بریزید. به این ترتیب کرم ها بالا می آیند و می توان آن ها را صید و مصرف نمود.

سایر غذا ها

برخی غذاهای دیگر وجود دارند که به صورت تازه مصرف می شوند مانند جگر گاو، جگر گوسفند، دل گاو، دل مرغ و ماهی کلیکا.

جگر گاو

به علت در صد پروتئین پایین غذای کاملی نیست به علت داشتن ویتامین های زیاد در ردیف غذا های مکمل قرار دارد. مواد موجود در آن عبارتند از 3% چربی، 2.5% مواد قندی، 20% پروتئین، 71% آب.

جگر گوسفند

ویتامین های موجود در آن از جگر گاو کمتر است و چون چربی و گلیکوژن بالا دارد اگر به نتهایی مصرف شود موجب مرگ و میر می شود. مواد موجود در آن چربی 9%، قند5%، پروتئین23%

دل گاو : ارزش پروتئین  و ویتامین های آن کم است چون عضلانی است اما در ماهیان گوشتخوار بزرگ جثه محبوبیت خاصی دارد و رشد مطلوب را ایجاد می کند. 20% چربی، 16% پروتئین

کلیکا

ارزش پروتئین بالایی دارد و در صورت مصرف با جگر گاو رشد بالایی را موجب می گردد. مواد موجود : 3.5% چربی، قند0.5%، پروتئین16.1%

این غذا ها 2-3 بار باید چرخ شوند یا در مولینیکس کاملا ریز شوند تا قابل مصرف برای نوزادان گردند. از جهت این که به این شکل آب را کدر می کند می بایست فقط به مقداری ریخته شود که همانجا مصرف شود و چیزی باقی نماند. برای ماهیان بزرگتر به صورت تکه شده می توان مصرف کرد.

اصول نحوه غذادهی به ماهیانّ

نکاتی در مورد نحوه غذا دهی به ماهیان لازم الذکر است که عبارتند از :

1.  نوسانات درجه حرارت تغذیه ماهیان را مختل می کند. پس نسبت به کنترل دما دقت بیش تری داشته باشید.
2.  دفعات غذادهی در ماهیان نوزاد از ماهیان بالغ بیشتر است. در زمانی که بچه ماهیان شروع به شنای افقی می کنند، غذا بایستی در 3-4 وعده مصرف شود. رفته رفته در ماهیان بالغ دفعات غذا دهی به 2 بار در روز کاهش خواهد یافت. تغذیه کم در دفعات بیش تر مناسب تر است. اگر وقت کافی برای تغذیه ماهیان خود ندارید می توانید از دستگاه غذاده اتوماتیک استفاده کنید که با تنظیمات قبلی در فواصل زمانی مشخص غذا را به داخل آکواریوم می ریزد.
3.  تغذیه را در روز یا به عبارت واضح تر زیر نور ادامه دار انجام دهید چون تغذیه در زمان شب یا انتهای دوره روشنایی سبب آلودگی آب می شود.
4.  به هنگام تغذیه پمپ هوا و فیلتر ها را خاموش نمایید تا ماهی با مصرف انرژی کمتر بتواند به غذا دست یابد.
5.  اگر ماهی جدید را به آکواریوم یا حوضچه منتقل کرده اید تغذیه را بعد از 12-24 ساعت آغاز نمایید تا استرس ناشی از جابجایی موجب بروز اختلالات گوارشی نشود.
6.  هر گاه قصد تغییر غذای مصرفی را دارید بایستی به تدریج در هر وعده 10% از غذای جدید اضافه کرده و 10% از غذای قبلی را کم کنید تا به مقدار کامل غذای جدید برسد. تغییر ناگهانی غذا موجب کاهش اشتهای ماهی و کاهش اشتهای رشد مطلوب ماهی خواهد شد.
7.  اگر از غذای خشک استفاده می کنید دقت نمایید که غذا رطوبت جذب نکرده باشد چون کپک ایجاد شده در غذا مسمومیت را به دنبال خواهد داشت. غذا های تازه را فریز کرده و در هر وعده  به میزان لازم یخ زدایی و مصرف نمایید.