آشنایی با موارد خطرآفرین در منزل برای سگ ها (مسمومیت ، چوک ، تشنج ، سوختگی )

موارد خطرآفرین سگ در منزل شامل مسمومیت ، چوک ، تشنج ، سوختگی می باشد که پیش از وخیم شدن اوضاع باید به آن رسیدگی کرده و در صورت نیاز سگ را نزد دامپزشک ببرید.

سگ ها در منزل اغلب در معرض خطر هستند و حتی گاهی دچار جراحاتی می شوند که نیاز به کمک های اورژانسی دارند. برخی از موارد خطرآفرین سگ و حادثه ساز در منزل برای سگ ها دسترسی به مواد شیمیایی و تماس با سیم بدون حفاظ برق می باشد.

در حیاط نیز در تماس با سموم و گیاهان سمی خطرناکی وجود دارد، ولی میزان موارد خطرآفرین سگ در داخل منزل بیش تر از محیط بیرون است. در ادامه به بررسی بیشتر آن و همچنین مشکلاتی که امکان دارد به وجود آید می پردازیم.

برخی از انواع موارد خطرآفرین سگ

• یکی از موارد خطرآفرین مسمومیت سگ ها می باشد که به واسطه خوردن داروهایی که در منزل استفاده می شود خیلی متداول است. در 75% موارد حیوان در تماس مستقیم با انواع داروها قرار می گیرد و متاسفانه در 20% موارد هم این داروها سبب مرگ های غیرطبیعی می شوند. آسپرین و دیگر داروهای انسانی که ساختار مصرفی غیر التهابی و ضد درد دارند و از دسته داروهای غیر استروئیدی می باشند برای سگ ها مسمومیت زا می باشد و علائم مسمومیت در این موارد شامل تراوش زیاد بزاق، استفراغ و ضعف می باشند.
• تماس با مواد شیمیایی گوناگون که برای مصارف منزل هم به کار می روند سبب مسمومیت های شدید در سگ ها می شوند. نمونه بارز آن ها مواد بهداشتی شوینده و تمیزکننده هستند که در صورت خورده شدن توسط حیوان سبب آسیب به معده و استفراغ می شوند. مایع ظرفشویی هم سبب سوختگی دهان حیوان می شود.
• از دیگر موارد خطرآفرین در سگ ها خوردن گیاه موجود در حیاط می باشد، که این امر موجب می شود که استفراق کنند ولی اگر استفراغ مستمر و شدید باشد خطرناک بوده و باید به دامپزشک مراجعه کرد. از گیاهان سمی که امکان مسمومیت با آن برای حیوان وجود دارد گل بلادن ( Deagly Nightshade ) و گل معین التجار ( Rhododendrons ) می باشند.

آنچه شما می توانید انجام دهید

• در صورت نگهداری موادشیمیایی در داخل منزل لازم است برا جلوگیری از بروز موارد خطرآفرین در سگ ها آن را دور از دسترسشان و در یک محل جداگانه قرار دهید لذا بهتر است سگ خود را از تابلو نقاشی که هنوز خوب خشک نشده یا روغن جلا و رنگ دیوار تا زمانی که کاملا خشک نشده اند دور نگه دارید. در صورتی که از مواد حشره کش یا از بین برنده علف های هرز در روی درختان و چمن استفاده کرده اید حیوان را از تماس با آن ها دور نگه دارید.
• مواد دارویی و خطرناک را در انبار یا قسمت های بالایی کابینت ها قرار دهید تا دور از دسترس اعضای خانواده و حیوانات خانگی باشند.

مسمومیت سگ ها باعث ضعیف شدن آن ها می شود.

علائم بیماری

• از علائم عمده مسمومیت در سگ ها استفراغ شدید، تراوش بزاق و ضعف می باشد.
• در صورت بیرون بودن سگ از منزل و ایجاد مشکل ناگهانی در تنفس، این تصور ایجاد می شود که سگ دچار تصادف با یک وسیله نقلیه شده یا در گلوی حیوان استخوان گیر کرده است ولی اکثرا علت اصلی مسمومیت می باشد. تنفس آرام و کوتاه هم در برخی از موارد از علائم مسمومیت است.
• علائم دیگر شامل پنجه زدن به پوزه و دهان می باشد که این حالت مشابه زمانی است ه حیوان ماده غذای داغی را خورده یا دچار انسداد در ناحیه دهان بوده و یا توسط حشرات مورد گزش واقع شده است.

توجه

برخی از حشره کش های ضد مگس و کنه دارای ارگانوفسفات ( Organophosphates ) و کاربامات ( Carbamate ) هستند که فوق العاده برای سگ سمی بوده و روی سیستم عصبی حیوان تاثیر می گذارند.

علائم مسمومیت با این نوع سموم شامل تراوش بزاق، ترشح اشک از چشم و دفع غیر ارادی مدفوع و ادرار می باشد. لازم است قبل از مصرف حشره کش ها برچسب و برگه های راهنمای آن ها مطالعه شوند.

گاهی هم طعمه هایی که برای جلب و کشتن موش صحرایی، موش خانگی، مورچه و ماهی های ریز قنات به کار می روند دارای روغن بادام زمینی و شکر هستند و سگ ها را به طرف خود جلب می کنند و چون دارای مواد محرک هستند، بوییدن و چشیدن آن ها برای حیوان لذت بخش است ولی در نهایت سبب خونریزی داخلی و مرگ حیوان خواهند شد.

در صورت مصرف این طعمه ها برای نابودی جوندگان و حشرات موذی اطمینان حاصل کنید که دور از دسترس سگ ها باشند. ضمنا بهتر است جاهایی را که طعمه قرار می دهید مشخص و یادداشت کنید تا سریعا برداشته شوند و حیوان فرصت استفاده از آن ها و خوردنشان را پیدا نکند.

در صورت خوردن سموم موش کش اقدام به موقع و سریع و رسانیدن به موقع حیوان نزد دامپزشک ممکن است سبب نجات جان بیمار شود.

بیماری چوک سگ ( CHOKING )

بیماری چوک سگ یکی دیگر از موارد خطرآفرین است که امکان دارد در محیط منزل به وجود آید ایجاد حالت خفگی ( Choking ) می باشد که بیشتر به واسطه گیر کردن استخوان در گلو اتفاق می افتد. این حالت بیشتر در نژاد کالی ( Colli ) و نژادهای با بینی طویل اتفاق افتاده که بخش هایی از مغز استخوان در زیر دندان و بخش پایینی فک گیر می کند و سبب ایجاد حالت خفگی در حیوان می شود.

علاوه بر آن گزش زنبور عسل در حیوانات حساس به زهر زنبور نیز سبب التهاب ناحیه حلق و انقباض عضلات گلو و در نهایت حالت خفگی در حیوان می شود.

سگ کالی

آنچه شما می توانید انجام دهید

• در اولین اقدام پس از باز کردن ناحیه دهان، در صورت مشاهده جسم خارجی جا گرفته در گلو، به پشت حیوان ضربه زده و جسم را خارج کنید. این کار سریع ترین راه حل است ولی در مورد گزش ناشی از حشرات سودمند نخواهد بود.
• در صورت عدم توانایی در تخلیه جسم خارجی از گلو و دهان از مانورهای مختلف ( Heimlich ) استفاده کنید. در صورت سبکی حیوان و کوچک بودن جثه آن را بلند کنید و به صورت عمودی در امتداد بازوی خود قرار دهید و دست خود را مستقیما زیر قفسه سینه حیوان گذاشته و به صورت قوی و محکم فشار دهید. در صورت سنگینی حیوان و بزرگ بودن آن و عدم هوشیاری بهتر است حیوان را به یک طرف و رو به پهلو بخوابانید و هر دو دست خود را در زیر دنده ها قرار دهید و به سرعت 2-1 بار به طرف پایین فشار دهید.
• به عنوان آخرین راه چاره در صورت وجود دستیار و کمک برای احیاء حیوان ضمن انجام موارد فوق و در حال اجرای آن حیوان را به کلینیک دامپزشکی منتقل نمایید. احیاء قلبی و تنفسی ( CPR ) فقط در مورد سگ هایی که فاقد ضربان و تنفس باشند انجام می شود. برای انجام احیاء قلبی و تنفسی در مرحله اول سگ را از پهلوی راست روی زمین قرار داده و مخاطات بینی و جلوی دهان را تمیز کنید بعد با دست به قسمت پشت گردن ضربه بزنید.
• در مرحله دوم دهان سگ را به صورت بسته نگاه داشته و پس از انداختن یک پارچه روی بینی حیوان، دهان خود را روی سوراخ بینی حیوان می گذارند و 4 بار در آن می دمند. درمرحله سوم کف دست را روی پشت دست دیگر که در ناحیه جلوی آرنج و در تماس با ناحیه سینه است قرار می دهند. 5 بار این ناحیه را با کف دو دست روی هم فشار داده و بعد 4 دفعه تنفس مصنوعی می دهند. این عمل را مرتب تکرار می نمایند. با تکرار احیاء قلبی و تنفسی باید ضربان قلبی قوی که همراه با صدا باشد ایجاد شود. تکرار و انجام اعمال فوق تا رسانیدن حیوان به دامپزشک ضروری است.
• برای پیشگیری از خفگی سگ ها بهتر است استخوان و مواد خام مشابه در اختیار حیوان قرار نگیرد. ضمنا اطمینان حاصل کنید که اسباب بازی های در دسترس حیوان از نظر اندازه و طول دو برابر فاصله پوزه تا پس سر باشند تا حیوان قادر به بلع آن ها نباشد.

علائم بیماری

• اوغ زدن و تهوع
• سرفه
• پنجه زدن به دهان و سعی در حذف عامل انسداد
• آبی رنگ شدن زبان و لثه و عدم هوشیاری در سگ از علائم این بیماری می باشند.

بیماری تشنج در سگ ها ( CONVULSIONS )

حرکات غیرقابل کنترل و ناگهانی عضلات بدن در سگ ها را که بین 3-1 دقیقه طول می کشد، تشنج می نامند. علائم تشنج شامل تراوش بزاق و کف آلود شدن دهان، لرزش، پرش های عضلانی و سفت شدن عضلات پا یا کل بدن می باشد در این حالت ممکن است دفع غیرارادی ادرار و مدفوع وجود داشته باشد.

در برخی از نژادهای خاص زمینه های ارثی نیز مستعد کننده این بیماری هستند که می توانند علت اصلی تشنج باشد.

علل بیماری

• از عمده ترین علل تشنج صرع
• کاهش قند خون
• مواد سمی (مانند ضدیخ و برخی از شکلات های فاسد)
• نارسایی کلیوی و کبدی و استعدادهای ژنتیکی می باشد.

تشنج باعث گیجی در سگ ها می شود.

آنچه شما می توانید انجام دهید

• سگی که دچار حملات ناگهانی صرع و تشنج می شود حالت گیج و نامتعادل دارد و نسبت به محیط اطراف خود بی توجه است پس بهتر است حیوانات مبتلا به تشنج را جا به جا نکنید. توصیه می شود حیوان در یک محیط آرام، ساکت و تاریک قرار داده شود.
• برای افزایش سریع قند خون و بهبودی سریع تر توصیه می شود 2-1 قاشق شربت کارو (Karo) یا عسل را روی لثه حیوان بمالید.
• زمان تشنج کوتاه بوده و به طور متوسط حدود 90 ثانیه طول می کشد ولی در هر حال سعی کنید موضوع را با دامپزشک در میان بگذارید.

آنچه دامپزشک می تواند انجام دهد

دکتر دامپزشک در اولین مرحله سگ را از نظر فیزیکی معاینه می نماید و پس از انجام آزمایش خون و ادرار، علت تشنج را مشخص می نماید.

موارد خطرآفرین ( سوختگی )

سوختگی های ناشی از بخار و مایعات داغ ( BURNS AND SCALDS )

سگ های جوان بیشتر دچار سوختگی های ناشی از شعله آتش در داخل یا بیرون از منزل می شوند. موی بدن سگ ها خیلی  قابل اشتعال بوده و زود آتش می گیرد که سبب آسیب های شدید به کل سطح بدن حیوان خواهد شد، لذا باید حداکثر مراقبت های لازم برای جلوگیری از سوختگی های ناشی از آتش یا مایعات داغ در مورد آن ها انجام شود.

محیط های خطرناک

• برای توله های تازه متولد، آشپزخانه جای بسیار خطرناکی است. روغن و مایعات داغ، لمس تابه و دیگ و دیگر وسایل داغ موجود در آشپزخانه سبب سوختگی های جدی برای سگ ها می شود ظرف هایی که برای گرم کردن غذای توله های تازه متولد هم استفاده می شود گاهی به واسطه انتقال حرارت سبب سوختگی هایی مشابه آفتاب سوختگی خواهند شد.
• توله های کنجکاو با جویدن پوشش سیم های برق دچار سوختگی های عمقی و از بین رفتن پوست می شوند.
• استشمام دود سیگار هم سبب آسیب به ریه ها و نارسایی تنفسی بلافاصله یا 24 ساعت بعد از معرض قرار گرفتن با دود می شوند.
• در اثر سوختگی های شدی و وسیع امکان بروز شوک در سگ ها وجود دارد که علت اصلی آن از دست رفتن سریع مایعات و آب بدن و کاهش حجم خون در سوختگی های گسترده پوست می باشد.

آنچه شما و دامپزشک می توانید انجام دهید

• برای سوختگی های ساده و خفیف می توان از پارچه آغشته به آب یخ روی ناحیه سوخته استفاده نمود و توسط بانداژ نازک ناحیه را پانسمان کرد.
• سوختگی های شدید باید در زودترین زمان ممکن توسط دامپزشک معاینه و درمان شوند. پیش آگهی در مورد وضعیت درمان سوختگی ها بستگی به درصد سوختگی سطح پوست، عمق و محل ناحیه سوخته، سن و در کل وضعیت سلامت حیوان دارد. برای درمان لازم است مراقبت های لازم در رابطه با شوک و برخورد با آن، مایع درمانی و سرم تراپی، توجه به وضعیت تنفسی، سرد کردن ناحیه سوخته پوست و در نهایت کاهش درد صورت گیرد. بهتر است با حذف پوست سوخته، ناحیه را تمیز کرد. کاربرد آنتی بیوتیک سبب کاهش ریسک عفونت ناحیه می شود و علاوه بر آن برای جاگزینی مواد پروتئینی و آب از دست رفته توصیه می شود از مواد خوراکی دارای پروتئین کافی و مایع درمانی استفاده شود.
• در مورد سوختگی هایی که بیش از 50% سطح پوست را درگیر کرده باشند پیشگویی مطلوبی نمی توان کرد و در سوختگی ها ی با درصد بالا (بیش از 50%) که حیوان عذاب زیادی می کشد توصیه می شود که با حیوان با روش های انسانی و بدون در معدوم و راحت شود که این ارزیابی در حد و صلاحیت دکتر دامپزشک است.