بیماری پوست و مو سگ ؛ علائم و راه های پیشگیری و درمان

 بیماری پوست و مو سگ بسیار شایع می باشد که به واسطه عوامل باکتریایی، قارچی، آلرژیک، انگلی و اختلالات هورمونی ایجاد می شوند.

در سگ های مسن تر سرطان، تومور های پوستی و کیست ها نیز شایع می باشد. با پت زیپ همراه باشید.

پوست و مو ( hair and skin )

علائم مشکلات پوستی چون راحت تر مشاهده می شوند بهتر قابل تشخیص می باشند. این علائم شامل خشکی و پوسته پوسته شدن ناحیه، نواحی قرمز و ملتهب و مو ریخته و همراه با دلمه و کبره ( که لایه خشکی روی زخم های ترشح دار می باشد) هستند.

ولی بیماری های پوستی چون اکثرا علائم مشابهی دارند تشخیص قطعی بیماری تا حدودی سخت است.برخی از امراض مزمن پوستی غیر قابل درمان هستند ولی می توان آن ها را کنترل کرد. باید توجه نمود که اکثر بیماری های پوستی برای درمان قطعی نیاز به درمان طولانی مدت با حمام کردن مراقبت مناسب و مستمر و رژیم غذایی مطلوب دارند.

مراقبت مناسب ( GOOD GROOMING )

مراقبت مرتب و منظم از پوست و موی سگها سبب سلامتی و نشاط برای حیوان خواهد شد. با رسیدگی به وضع موها، می توان موهای گره خورده و در هم تنیده شده را از روی بدن برداشت و سطح پوست را بهتر مشاهده کرد. در این صورت مشاهده ککف کنه یا هر نوع عارضه یا برآمدگی دیگر روی سطح پوست امکان پذیز خواهد بود.

ریزش موی سگ ها یک روند طبیعی است و تا حدودی تحت تاثیر میزان روشنایی و گرمای داخل منزل، تغییرات فصلی و موارد مشابه است. مو ریزی عمده و اصلی دوبار در سال یعنی در فصل بهار و پاییز اتفاق می افتد.

ولی در برخی از نژاد ها مانند پی کی نز و کولی که دارای موهای زبر و خشن هستند در تمام طول سال موریزی ادامه دارد. در رابطه با رشد و میزان ریزش مو عواملی مانند بیماری های پوستی، عدم تعادل جیره غذایی و عدم بالانس و تعادل هورمونی موثر می باشند.

 

انواع مو و روش مراقبت از آن ( بیماری پوست و مو سگ)

• میزان شستشو و حمام کردن حیوان و مراقبت از مو ها با توجه به نژاد، اندازه و طول مو و نحوه زندگی متفاوت است. نژادهایی مانند پی کی نز و کولی که موهای زبر و بلند دارند نمیاز به برس زدن هفتگی دارند تا موهای سست و در هم بافته شده از سطح بدن جدا شود.
• در مورد نژادهایی مانند پودر و کوکر اسپانیل که می توان برای آن ها مدل های مختلف آرایشی در نظر گرفت نیاز به مراقبت و رسیدگی هر 4-6 هفته دارند. پودل ریزش مو دارد ولی تا زمانی که برس کشیده نشود، موهای جدا شده از روی سطح بدن حذف نمی شوند. نژاد هایی مانند مالت و یورک شایر تریر که دارای موهای بسیار بلند و آویخته مانند دامن در اطراف خود هستند نیاز به کوتاه کردن موها و آرایش مو، هر دو هفته یک بار دارند تا از گره خوردن موها و نمدی شدن آن ها جلوگیری شود.
• در مورد نژاد های مو کوتاه مانند رتریورها و شفرد ها نیاز به مراقبت و کوتاه کردن موهای اضافی در مدت 4-3 ماه یک بار دارند.
• بدون در نظر گرفتن نژاد، حمام کردن مهم ترین بخش مراقبت از موهای حیوان می باشد و در مورد سگ های خانگی که خود را بیشتر کثیف می کنند ممکن است گاهی بیشتر به حمام نیاز داشته باشند.

 

آن چه شما در بیماری پوست و مو سگ می توانید انجام دهید

• مهم است که مواد شوینده ای که برای تمیز کردن موهای سگ به کار می روند استاندارد باشند. در این موارد و انتخاب شامپوی مناسب برای شستشوی بدن حیوان با دکتر دامپزشک مشورت نمایید. توصیه می شود از برس های صاف و دانه درشت، شانه های فلزی، برس سوزنی و یک برس زبر استفاده شوند.

نکته

به طور کلی هر قد موهای سگ بلندتر باشدنیاز به مراقبت بیشتری خواهد داشت.

توجه

جلب مگس ها به طرف حیوان به علت آلوده شدن ناحیه پشت و اطراف مقعد می باشد و مگس ها ممکن است در این نواحی تخمریزی کنند و لارو آن ها برای بدن حیوان مضر و مشکل آفرین باشد.

اگر سگ از نژاد مو بلند است باید موهای ناحیه اطراف مقعد و ناحیه ای را که ادرار می کنند مرتب کوتاه نگاه داشت تا از چسبیدن مدفوع و ادرار و ایجاد بوی بد و جلب مگس ها جلوگیری شود. در زمان گرم شدن هوا این حالت افزایش می یابد و لازم است برای کوتاه کردن موهای ناحیه توجه بیشتر شود.

• پیش از حمام کردن در جهت مخالف خواب موها آن ها را برس بکشید این کار سبب جدا شدن موهای قدیمی خواهد شد. برس کشیدن موهای خیس شده سخت و در برخی موارد غیر ممکن است و عملا کم تر می تواند سبب حذف موهای جدا شده از سطح پوست شود لذا توصیه می شود این کار قبل از حمام کردن حیوان انجام شود. قبل از شستشو داخل گوش ها پنبه بگذارید تا از ورود آب به داخل کانال گوش جلوگیری شود علاوه بر آن می توان با قطره های اشک مصنوعی و یک قطره روغن ویتامین E که به چشم ها زده می شود از آسیب به سطح کره چشم جلوگیری نمود.
• ابتدا حیوان را با آب ولرم خیس کنید تا گرد و خاک و مواد زاید از بدن جدا شوند سپس دو بار حیوان را با شامپو شستشو دهید. در صورت مصرف شامپوهای درمانی ( مانند ضد کک و کنه ) بهتر است که در نوبت دوم مصرف آن ها به مدت 15-10 دقیقه روی بدن باقی بمانند تا اثر درمانی خود را روی پوست انجام دهند. آبکشی کامل برای شستشوی شامپو از سطح پوست و موها لازم و ضروری است. در نهایت می توان از نرم کننده ها و حالت دهنده های مو استفاده نمود و آبکشی اصلی را انجام داد.
• ممکن است حیوان اجازه خشک کردن موها را با حوله یا سشوار ندهد. ولی در هر صورت لازم است تا زمانی که کاملا خشک نشده از محیط منزل خارج نشود و در کوران باد قرار نگیرد. پس از خشک شدن موها مجددا آن ها را برس بکشید برس کشیدن بر خلاف خواب موها به حذف و برداشت موهای جداشده از سطح پوست کمک می کند.پس از انجام کارهای فوق و خارج کردن پنبه از گوش ها آن ها را هم تمییز کنید. برای تمیز کردن گوش می توان از محلول های گوش پاکن و وسایل اختصاصی این کار استفاده کرد.

 

کک ها ( FLEAS )

کک ها شایع ترین علت خارش و التهاب و تحریک پوست در سگ ها هستند و بیش از 50 % تمام آلرژی های پوست مربوط به واکنش های شدید ناشی از بزاق کک ها روی بدن حیوان و در سطح پوست است. در صورت عدم درمان حیوان در برابر کک ها موریختگی و خارش حیوان و در سطح پوست است. در صورت عدم درمان حیوان در برابر کک ها، موریختگی و خارش حیوان و تحریکات شدید پوستی ادامه خواهد داشت. علاوه بر آن در اثر آلوده شدن نواحی که کک ها مورد گزش قرار داده اند ممکن است عفونت های باکتریایی در ناحیه ایجاد شود. کک ها با مکیدن خون سگ ها سبب کم خونی و انتقال برخی از بیماری ها مانند کرم های نواری انگلی می شوند.

علائم بیماری

• خارش شدید در ناحیه پوست .
• مشاهده مدفوع کک ها روی سطح پوست .
• موریختگی مخصوصا در ناحیه ی بالای دم .

توجه

اغلب کک های گربه ها به سگ ها نیز حمله می کنند. در استفاده از پودر های کک کش مراقب باشید پون که پودر ها گاهی توسط حیوان با لیسیدن روی سطح پوست و موها خورده شده و سبب مسمومیت می شوند. کلا پودر ها برای گربه مناسب تر و شامپو برای سگ مطلوب تر است.

آنچه شما می توانید در رابطه با انگل پوست سگ انجام دهید

• از علائم وجود کک در بدن مشاهده ذرات کوچک و سیاه رنگ (که همان مدفوع کک ها می باشد)، خارش و موریختگی ناحیه قاعده دم است. در صورت قرار دادن مدفوع کک ها روی یک پنبه مرطوب و مشاهده حل شدن آن و ایجاد رنگ قرمز که همان خون است می توان حضور کک را تایید کرد.
• در صورت مشاهده سگ در بدن سگ لازم است تمام حیوانات منزل بر علیه بیماری درمان شوند و محل نگهداری حیوان و بخشی از منزل بر علیه بیماری درمان شوند، و محل نگهداری حیوان و بخشی از منزل که سگ ها قرار دارند سم پاشی شوند.می توان فرش را با جاروبرقی تمییز کرد سپس کیسه پر شده ی جاروبرقی را معدوم کرد تا تخم کک های موجود در آن به نوزاد تبدیل نشوند. می توان از برخی از شامپو ها و دارو های مخصوص مانند فنوکسی کارب ( Fenoxycarb ) یا متوپرن ( methoprene ) که سبب دور شدن کنه ها از محیط زندگی می شوند استفاده نمود. که اثر آن ها حتی تا یک سال و نیم باقی می ماند. با پاشیدن بوراکس ( BORAX) روی فرش که ترکیبی شبیه اسید بوریک است و در دهان شویه های قلیایی کاربرد دارد می توان کنه ها را از بین بردو سپس روی فرش جاروبرقی کشید. لازم است محل زندگی و لانه حیوان با آب و صابون داغ شستشو شود. در نهایت باید تمام حیوانات که در منزل نگهداری می شوند توسط شامپوهای ضد کک که جزء فعال آن پایرترین (Pyrethrins) یا دی لیمولن ( D-Limolene ) است حمام شوند.
• در بیرون از منزل کاربرد فراورده های طبیعی که حاوی نماتودها ( Nematodes ) هستند مفید می باشد.نماتودهای لارو و نوچه کک ها و 250 نوع آفت دیگر را می خورند. می توان با اسپری کردن حیاط منزل با این ترکیبات مخصوصا نواحی تاریک و مرطوب و لابه لای درز ها را که محل تجمع کک ها است، آن ها را از بین برد.

آنچه دامپزشک می تواند انجام دهد

• امروزه یکی از راه های اصلی کنترل کک ها پیشگیری از چسبیدن آن ها به بدن حیوان است. دکتر دامپزشک با تجویز فراورده های ضد کک مانند لوفرورون (Luferuron) کک ها را عقیم نموده و با نا بارور کردن آن ها از آلودگی محیط جلوگیری می نماید. پیشگیری در مورد کک ها باید در فصل بهار شروع شود که در این حالت دمای هوای بیرون 18-20 درجه سانتی گراد است و کک ها از این زمان و با توجه به گرم شدن هوا فعالیت خود را شروع می کنند.
• محل زندگی کک ها در اطراف محیط زندگی سگ ها می باشد و آن ها فقط برای مکیدن خون روی بدن سگ قرار می گیرند. و با تکمیل خونخواری از بدن جدا شده و شروع به تخم ریزی می کنند . در صورت مشاهده ی یک کک در گوشه و کنار و هرجایی در خانه وجود دارد، لذا توصیه می شود پیشگیری های لازم در رابطه با از بین بردن کک ها به عمل آید.

درمان های گیاهی برای انگل پوستی سگ

می توان با لیموترش یک محلول ضد کک ساخت.برای درس کردن این محلول یک لیموی تازه را پوست کنده و به برش های نازک تقسیم نموده سپس آن را در 600 سی سی آب بجوشانید. بهتر است لیمو ها به مدت یک شب در همان آب نگهداری شوند. این محلول را برای شستشوی بدن می توان استفاده نمود. از ترکیب ریشه شیرین بیان و گل قاصدک و پنجه گربه هم می توان یک داروی گیاهی ضد خارش ساخت.

پنج قطره از هر کدام را باهم مخلوط نموده و محلول به دست آمده را روزانه به میزان سه قطره به مدت 14 روز مخلوط با غذا یا به طور مستقیم به حیوان می دهند. از یک نوع ترکیب مشتق از جلبک دریایی هم برای نابودی کک ها استفاده می شود. این ماده به نام Diatomaceous  می باشد و برای سم پاشی کف اتاق مناسب است و باید در زمان سم پاشی ماسک زد و ماده مزبور را در بین درز دیوار که محل اختفای کک می باشد، پاشید. در تماس کک با این ماده حشره ددچار کم آبی بدن و مرگ می شود.

تومور های پوستی ( پوست و مو سگ )

تومور ها در اثر رشد بیش از حد و غیر قابل کنترل سلول ها ایجاد می شوند. در صورت رشد محدود در یک ناحیه مشخص، این تومور ها بی خطر هستند که نمونه آن خال ها است. در صورتی که رشد سلول های پوستی به صورت تهاجمی در آید به تومور سرطانی و بدخیم تبدیل می شوند. این تومور ها در سر تا سر بدن گسترش یافته و در برخی موارد سبب مرگ می شوند.

در صورت مشاهده هر نوع برآمدگی روی بدن سگ در کوتاه ترین زمان ممکن به دکتر دامپزشک مراجعه کنید. تومورهایی که رشد سریع دارند، شکل و اندازه آن ها زود تغییر می کند و دارای ترشح و قوام سخت بوده و به صورت محکم به بدن اتصال دارند. رنگ این تومور های بدخیم و مشکوک به سرطانی غیر طبیعی است و باید درمورد این تومور ها نگران شد.

آن چه دامپزشک در رابطه با بیماری پوست سگ می تواند انجام دهد

• دکتر دامپزشک با نمونه برداری از تومور پوستی آن را مورد بررسی پاتولوژیکی قرار می دهد که در این حالت خوش خیم یا بدخیم بودن آن مشخص می شود. در مورد تومور های خوش خیم باید حداقل دو بار در طول سال مورد بررسی قرار گیرند تا در صورت بدخیم شدن سریعا درمان شوند.
• روش های درمانی سرطان پوستی مشابه درمان های انسان می باشند. روش های درمانی متداول شامل جراحی، شیمی درمانی، اشعه درمانی، نور درمانی، گرما درمانی، انجماد درمانی و ایمنی درمانی ( برای تحریک سیستم ایمنی بدن ) هستند.
• روش های درمان و میزان تاثیر آن به تومور، میزان رشد و گسترش تومور و وضعیت سلامتی حیوان بستگی دارد. درصورت اطلاع به موقع به دامپزشک و رسیدگی کامل و راه های درمانی مناسب تری برای درمان تومور ها وجود دارد.

درمان های گیاهی تومور پوست سگ

با داروهای ترکیبی گیاهی می توان اقدام به تحریک سیستم ایمنی در حیوان کرد. رژیم های غذایی مناسب شامل جیره حاوی کربوهیدرات، چربی زیاد و پروتئین های با کیفیت و سطح بالا می باشد ولی تهیه این نوع رژیم غذایی اکثرا سخت و پرهزینه است. در صورت مصرف این نوع جیره غذایی حیوان شاداب تر می شود و لااقل در ماه های آخر عمر خود با حداقل ناراحتی زندگی خواهد کرد.

آفتاب سوختگی ( پوست و مو سگ )

در معرض نور شدید قرار گرفتن نه تنها سبب آفتاب سوختگی خواهد شد، بلکه خطر ابتلا به سرطان پوست نیز افزایش می یابد. بخش های بدون رنگ دانه یا پوست نواحی از بدن که رنگ روشن تری دارند ( مانند سطح زیر شکم، کشاله ران و سطح داخل پاهای عقب ) بیشتر در معرض خطر سرطان های پوستی هستند. در نواحی بالاتر از سطح دریا هم نور ماوراء بنفش به صورت قوی تری روی پوست اثر می کند و نژاد هایی مانند پوینتر ( Pointer )، بول تریر ( Bull Terrier ) و دالماسین ( Dalmatians ) در زمان قرار گرفتن در این مناطق دچار سرطان پوست می شوند.

 

توجه

در صورت تماس مداوم و مکرر سگ با نور شدید خطر ابتلا به تومور های سرطانی پوست افزایش می یابد. یکی از انواع این تومور های متداول اسکوآموس سل کارسینوما است.

آن چه شما می توانید انجام دهید

• یکی از راه های پیشگیری از عوارض پوستی ناشی از آفتاب سوختگی این است که حیوان را بین ساعت 10 صبح الی 6 بعد از ظهر ( که آفتاب با شدت بیشتری تابش می کند ) کمتر در فضای باز و زیر آفتاب قرار داد.
• در مناطقی از بدن که پوشش موی کمتر و نسبتا نازک تری دارند، می توان از کرم ضد آفتاب با قدرت محافظ کنندگی بیش از 30 استفاده کرد و آن را در نواحی حساس مالید. برای جلوگیری از عوارض حاصل از لیسیدن این کرم ها می توان از کرم های بدون روی و عاری از پارا آمینوبنزوئیک اسید ( PABA ) استفاده کرد. در این رابطه می توانید با دکتر دامپزشک مشورت نمایید و از اقدامات خودسرانه و یا خود درمانی و مصرف کرم های متداول انسانی خودداری نمایید.
• نواحی مبتلا به افتاب سوختگی قرمز، دردناک و حساس هستند که می توان التهاب و درد پوست را با کمپرس آب سرد کاهش داد.

درمان های گیاهی

در زمان بروز آفتاب سوختگی پوست خشک می شود. برای رفع خشکی پوست می توان از کرم های مرطوب کننده گیاهی یا یکی از فراورده های حاوی آلوورا یا لوسیون  Hypericum  استفاده کرد.