بیماری دندان سگ و هر آن چه که باید درباره مراقبت و درمان آن بدانید

بیماری دندان سگ می تواند منجر به عفونت های لثه و ایجاد تومور در دهان آن شود در ادامه به بررسی انواع این بیماری ها و راه های درمان می پردازیم.

در زمان تولد، توله ها فاقد دندان هستند و ظهور دندان های شیری بعد از یک ماهگی، یعنی زمانی که سگ جوان شروع به خوردن غذاهای جامد می کند آغاز می شود.

مراقبت از دندان ها ( DENTAL CARE )

تعداد دندان های شیری مجموعا 28 عدد می باشد که در سن 4-6 ماهگی دندان های دائمی جایگزین آن ها خواهند شد. در زمان رشد و بیرون آمدن دندان ها از لثه، حیوان بسیار ناراحت و عصبی است و به واسطه خارش لثه ها ممکن است با گاز گرفتن و جویدن وسایل منزل به آن ها آسیب برساند ولی در صورتی که اسباب بازی مناسب برای جویدن در اختیار حیوان باشد به وسایل منزل و لباس های شما کمتر آسیب می رساند. سگ های بالغ دارای 42 دندان دائمی هستند و دندان های دائمی جایگزین و رشد مجدد ندارند و در اثر بیماری ها ممکن است به آن ها آسیب وارد شود، لذا باید مراقبت لازم از دندان های حیوان به عمل آید.

آن چه شما می توانید انجام دهید

• چون در سگ ها نیز مانند انسان، ترکیب باکتری ها با بزاق و ذرات غذایی سبب ایجاد پلاک ها و رسوبات دندانی می شود لذا لازم است از دندان های حیوان مراقبت مناسب به عمل آید. پلاک های دندانی در فضاهای خالی بین دندان و لثه تجمع یافته و پس از ترکیب با نمک های کلسیم رسوبات دندانی (Tartar) را می سازندکه به آن ها کالکولوس (Calculus) نیز گفته می شود. باکتری ها، پلاک های دندانی و رسوبات سبب تحریک و تورم لثه می شوند که در نهایت بیماری التهاب لثه یا ژنژویت ( Gingivitis) را سبب می شوند.
• مراقبت از دندان های سگ های نژاد کوچک سخت تر است چون آن ها نسبت به نژاد های بزرگتر بیشتر در معرض بیماری های دندانی هستند و یکی از دلایل این حالت بزرگتر بودن حجم دندان سگ های کوچک نسبت به اندازه دهان آن ها است . این حالت سبب فشردگی بیشتر دندان ها و امکان نفوذ و تجمع مواد غذایی و باکتری ها بین دندان ها می شودو به آن ها آسیب جدی وارد می سازد.
• برای مراقبت و پیشگیری از دندان های سگ بهتر است مسواک زدن دندان ها از زمان تولگی شروع شود و به صورت مستمر ادامه یابد. برای مسواک زدن لازم است سطح دندان سگ به مدت 30 ثانیه در تماس با خمیر دندان مخصوص باشد و مسواک به دندان ها زده شود و در مورد سگ های شرور برای تشویق حیوان به مسواک زدن می توان روی مسواک را با کمی آب مرغ یا گوشت آغشته نمود.
• استفاده از بعضی از رژیم های غذایی آماده و استاندارد هم در جلوگیری از بوی بد دهان و هم بیماری های لثه و دندان مفید است.ولی بهتر است حیوان را به غذای داخل منزل عادت داد و برای جلوگیری از مشکلات دندانی فرمول غذایی جیره حیوان شامل 20% گوشت و گوشت مرغ برای تامین پروتئین 60% سبزیجات پخته شده تازه و 20% سبزیجات تازه خرد شده به صورت خام باشد.

بیماری دندان سگ – مسواک زدن دندان سگ

نکته

بهتر است به صورت مرتب دندان ها و لثه سگ را از نظر وجود مشکلات دندانی بررسی نمایید.

نکته

در برخی از نژاد های بدون مو مانند سگ مکزیکی بدون مو، تریر آمریکایی بدون مو و سگ های چینی کاکل دار 90% دندان های آن ها در 2-3 سالگی می ریزد.

آن چه دامپزشک می تواند انجام دهد

• برای جرم گیری دندان ها و تمیز کردن سطوح دندانی از جرم گیر های اولتراسونیک استفاده می شودو دکتر دامپزشک با این وسایل به راحتی جرم ها و رسوبات را از روی سطح دندان جدا می کند. برای تمیز کردن سطح زیرین بافت لثه می توان از جرم گیر های دستی (Scaler) و مناسب این کار استفاده نمود.
• بعد از جرم گیری، دندان ها پولیش می شوندو برای محافظت بیتر سطح دندان ها از فلوراید استفاده می شود.
• در معاینه کلی دندان ها از طریق دامپزشک، دندان های لق شده شیری خارج و آبسه های احتمالی چرکی در ناحیه دندان ها درمان می شوند.

درمان های گیاهی

برای سگ ها مسواک های مختلف بر اساس نوع بزاق و دندان آن ها وجود دارد ولی در اکثر موارد هویج خام مانند یک مسواک برای سگ عمل می کند و سبب جلوگیری از ایجاد رسوبات و پلاک های دندانی می شود.

مشکلات دندانی ( DENTAL PROBLPEMS )

یکی از مراجعات عمده به کلنیک های دامپزشکی برای درمان سگ ها در رابطه با مشکلات دندانی می باشد. حداقل 85% سگ ها و گربه های بیش از دو سال به بیماری های دهان و دندان مبتلا می شوند. این موارد معمولا بدون دندان رها می شوند. هرچند امروزه مشخص شده است که برخی از بیماری های دندان منشا بیماری های قلبی هستند. رشد و افزایش باکتری های موجود در دهان هم سبب افزایش ابتلاء به بیماری های کبد و کلیه می شود. خوشبختانه تمام مشکلات و عوارض دندانی قابل درمان می باشد و در صورت مراقبت می توان از بروز مشکلات بعدی جلوگیری نمود.

علل بیماری

• در بروز و شدت بیماری های لثه، مواردی چون نژاد، سن، رژیم غذایی و وضعیت سلامتی حیوان موثرند. در صورتی که سگ شما به سختی غذا می خورد شیوه جویدن غذایش تغییر کرده است، به صورت خود پنجه می زند و میلی به غذا ندارد ممکن است از مشکلات دندانی رنج ببرد. به دنبال عفونت های دهان و دندان افسردگی و بی حالی نیز دیده می شود.
• در صورت عدم درمان ژنژویت باکتری ها در فضای بین دندان و لثه رشد کرده و ناحیه عفونی و چرکی می شود که در نهایت دندان از لثه و استخوان فک جدا و لق می شود. این عارضه غیر قابل درمان است. برای جلوگیری از تشدید بیماری های دندان و لثه توصیه می شود دندان ها مرتبا تمیز شوند و مسواک زده شود و جرم گیری انجام گیرد.
• در صورت تشدید عفونت های دهان و دندان، باکتری ها وارد جریان خون شده و در کل بدن منتشر می شوندکه در این حالت عوارض بیماری در کبد، قلب و کلیه ها ظاهر خواهد شد در صورت عدم درمان، لثه تحلیل رفته و دندان ها خواهند افتاد.
• سگ ها به ندردت دچار کرم خوردگی و سوراخ شدن ناحیه دندان می شوند و در صورت کرم خوردگی این حالت بیشتر در ریشه دندان اتفاق می افتد که منجر به ایجاد آبسه ریشه می شوند. در زمان بروز این حالت حذف دندان و کشیدن آن ضروری است. برخی از متخصصین دامپزشکی اقدام به عمل روت کانال (Root Canal)، تهیه روکش روی مینا (Cap) و جفت کردن (Braces) دندان می کند.

علائم بیماری

• بوی بد دهان و تنفس بد بو
• لثه های قرمز و متورم
• دندان های بد رنگ و تغییر رنگ یافته.

درمان های گیاهی

مالش روغن موجود در کپسول های ویتامین E روی لثه به صورت روزانه سبب کمک به کاهش التهاب لثه خواهد شد.

بیماری دندان سگ – مراقبت از دندان

تومورها ( cancers )

سگ ها در ناحیه سر، به تومور های مختلفی مبتلا می شوند ولی ایجاد تومور در ناحیه دهان بیشتر رایج است. نژاد هایی با رنگدانه های تیره مانند کوکر اسپانیل سیاه و چاوچاو (Chow Chow) بیشتر مستعد ملانوما که یک نوع تومور بدخیم با رنگدانه های سیاه رنگ است می باشند. از علائم ملانوما تورم در اطراف دندان های به ظاهر طبیعی است. میزان تومور های مجاری بینی و سینوس ها حدود 2% از کل تومور های موجود در سگ ها می باشد. ارتباط بروز سرطان و تومور های تنفسی با استنشاق مواد شیمیایی و سرطان زا مانند علف کش ها و آفت کش ها هنوز قطعی نیستو کوکر اسپانیل ها در زمان ابتلا به عفونت های مزمن گوش گاهی دچار کارسینوما که یک نوع تومور بدخیم از بافت همبند یا سلول های اپیتلیال است می شوند که این حالت در غدد تولید کننده موم در گوش اتفاق می افتد.

بیماری دندان سگ – تومور

توجه

رشد ناگهانی لثه می تواند به واسطه توموری شدن آن که تحت عنوان اپولیس یا تومور فیبروز لثه است، باشد. عدم درمان اپولیس و رشد زیاد از حد تومور در ناحیه لثه سبب ایجاد بیماری تریگر خواهد شد. با تجمع مواد غذایی در فضای بین تومور و دندان، باکتری ها در ناحیه رشد نموده و سبب عوارض بعدی می شوند.

آن چه شما و دامپزشک می توانید انجام دهید

• لازم است به صورت مرتب دندان ها مسواک زده شوند و در صورت مسواک شدن بررسی شوند و در صورت وجود هر نوع عارضه در ناحیه یا رشد تومور و بافت اضافی در دهان فورا به دامپزشک اطلاع داده شود.
• در مورد تومور های موجود در بینی گاهی با رادیوتراپی و شیمی درمانی می توان زمان مرگ حیوان را تا 1.5 سال به تعویق انداخت ولی در نهایت این تومور ها سبب مرگ حیوان خواهند شد.
• برای پیشگیری از سرطان ها و تومورهای پوست، بینی و دهان می توان حیوان را کم تر در معرض نور ماوراء بنفش و تماس با خورشید قرار داد.