عفونت سطحی در ماهیان آب شور شیوع زیادی دارد. از انواع عفونتهای سطحی حاصل از بیماری باکتریایی ماهیان آب شور میتوان دم خوره و لکه های سفید پوست را نام برد.
بیماری دم خوره Fin Rot ؛ عفونت سطحی
از آنجا که در بیماری دم خوره که یکی از بیماری های باکتریایی ماهیان است، باله ها و دم ماهی اولین محل آسیب دیده در اثر صید یا انتقال ماهی هستند، آسیب پذیرترین نقطه جهت آلوده شدن به عفونت های باکتریایی نیز محسوب می شوند.
باکتری های گرم منفی مانند گونه های سودوموناس ( Pseudomonas sp )، اروموناس ( Aeromonas sp )، و ادواردسیلا ( Edwardsiella sp ) عامل ایجاد این بیماری که از عفونت های سطحی است، شناخته می شوند.
نشانه های بیماری دم خوره
همانطور که از نام بیماری دم خوره پیداست باله ها و دم ماهی خورده شده و از بین می روند. در صورتی که عفونت به ساقه ی دمی ماهی هم سرایت کند مشکل شنا کردن نیز ایجاد می شود و در این مرحله دیگر امکان درمان بیماری وجود نداشته و ماهی بیمار از بین می رود.
روش های درمانی دم خوره که از انواع عفونت سطحی است
استفاده از آنتی بیوتیک هایی مانند کانامایسین (50 الی 100 میلیگرم در لیتر) یا نئومایسین (65 میلی گرم در لیتر) به مدت 7 الی 10 روز جهت درمان بیماری دم خوره مناسب است.
در طول درمان بیماری دم خوره وضعیت ماهی، کیفیت آب و سطح آمونیاک را زیر نظر داشته باشید و در صورتی که ماهی در اثر استفاده از دارو دچار استرس شود (شنای نامنظم، تنفس سریع و آمدن به سطح) به سرعت ماهی را از تانک قرنطینه خارج نموده وبه آکواریوم دیگری انتقال دهید و یا 50 الی 75 درصد از آب تانک قرنطینه را تعویض نمایید.
جهت افزودن آنتی بیوتیک ها به آب که معمولا بصورت پودر هستند بهتر است قبلا آن ها را در مقداری از آب آکواریوم حل نمایید و سپس محلول بدست آمده را استفاده کنید. تعویض 30 الی 50 درصد از آب تانک قرنطینه هر 2 الی 3روز ضروری است. توجه داشته باشید که در آکواریوم قرنطینه مدیای فیلتر شیمیایی مانند ذغال اکتیو وجود نداشته باشد.
داروهای موجود در بازار برای بیماری دم خوره
داروهای Sulfathiazole,Paraguard,Focus,Kanaplex,Neoplex,Aquazole,Metronidazole,PolyGuard از شرکت Seachem و داروهای Pimafix ,Melafix از شرکت API- داروی Ektol fluid از شرکت JBL
زخم های خونی ماهیان ( Lesions )
زخم های خونی از عفونت های سطحی است که یکی از بیماری های باکتریایی ماهیان است. این بیماری معمولا در اثر برخی بیماری های انگلی مانند بروکلینلا و اورنما بر روی پوست ماهی ایجاد می شوند و باکتریها از محل این زخم ها ماهی را آلوده می کنند و با پوست ماهی توسط انگل ها سوراخ می شود و با حضور باکتری ها در محل سوراخ شدگی زخم های خونی ایجاد می شوند.
در صورت مشاهده ی این زخم ها باید حتما هرچه سریعتر دست بکار شده و درمان بیماری را آغاز کنید. در غیر اینصورت تکثیر باکتری ها موجب مرگ ماهی می شود.
نشانه های بیماری زخم های خونی ماهیان
نشانه های این بیماری کاملا مشخص هستند. در ابتدا بخش یا بخش هایی از پوست ماهی قرمز شده و سپس این نواحی تبدیل به زخم می شوند. بعداز گذشت مدت زمان اندکی زخم ها بزرگتر و عمیق تر می شوند.
روش های درمانی زخم های خونی ماهیان
همانطور که گفته شد بیماری های باکتریایی ماهیان بصورت بیماری ثانویه بروز می کنند به همین دلیل در محل زخم های ایجاد شده ناشی از آلودگی باکتریایی حتما انگل ها نیز حضور دارند زیرا در واقع آنها زمینه ی ایجاد آلودگی باکتریایی را فراهم کرده اند.
در این مواقع باید در کنار درمان بیماری باکتریایی، درمان بیماری انگلی را نیز شروع کنید. باتوجه به پیچیدگی چنین درمان هایی بهتر است در ابتدا با روش هایی مانند کاهش شوری آب بیماری انگلی را کنترل کنید و سپس به درمان بیماری باکتریایی بپردازید و یا اینکه در ابتدا بیماری انگلی را درمان کنید و سپس به درمان باکتریایی بپردازید.
جهت درمان این بیماری می توانید از آنتی بیوتیک هایی مانند کانامایسین (50 الی 100 میلی گرم در لیتر) به مدت 7 الی 10 روز یا سولفاتیازول (2 الی 4 میلیگرم در 40 لیتر) به مدت سه روز استفاده نمایید. افزودن سولفامرازین سولفاتیازول به غذای ماهی بیمار به مدت 7 الی 10 روز نیز بسیار موثر است.
خون ریزی زیرپوستی ( Skin Hemorrhage )
خون ریزی زیر پوستی ، از دیگر عفونت های سطحی است که از بیماری های باکتریایی ماهیان می باشد. در هر منطقه از پوست ماهی که به هر دلیل لایه موکوسی از بین رفته باشد آلودگی های باکتریایی بروز می کند و یکی از این بیماری ها خون ریزی زیرپوستی است.
خون ریزی های زیرپوستی یکی از نشانه های بیماری های انگلی نیز است اما بیشتر در مواقعی ایجاد می شود که باکتری ها به منافذی که توسط انگل ها در پوست ماهی ایجاد شده است نفوذ می کنند.
این بیماری بیشتر در جراح ماهیان زرد دیده می شود که می تواند دلیل آن مستعد بودن این ماهی به درگیر شدن با این بیماری باشد و یا اینکه رنگ روشن آنموجب می شود اثرات این بیماری سریعتر و بیشتر از ماهیان دیگر دیده شود.
نشانه های بیماری
نشانه های این بیماری در ابتدا با بروز بری نقاط قرمز رنگ بر روی پوست شروع می شود. پس از گذشت مدت زمان کوتاهی این نقاط قرمز رنگ گسترش یافته و بزرگتر می شوند.
گاهی اوقات پولک های ماهی از بین می روند و زخم هایی در آن محل ایجاد می شوند. تشخیص نوع باکتری عامل این بیماری سخت است زیرا باکتری های زیادی می توانند چنین عوارضی را ایجاد نمایند.
روش های درمان
استفاده از آنتی بیوتیک هایی مانند کانامایسین (50 الی 100 میلی گرم درلیتر) یا نئومایسین (65 میلی گرم در لیتر) به مدت 7 الی 10 روز جهت درمان این بیماری مناسب می باشد. انگل اورنما نیز دارای چنین نشانه هایی است و ممکن است تشخیص اینکه این بیماری در اثر کدام عامل ایجاد شده است برای بسیاری از افراد امکانپذیر نباشد به همین دلیل توصیه میشود روش های درمانی هر دو نوع بیماری را اجرا نمایید.
لکه های پوستی سفید ( White Skin Patch )
در این بیماری که از عفونت های سطحی است، لکه های سفید رنگی در اندازه های مختلف بر روی پوست ماهی ایجاد می شود و به دنبال آن فرسودگی دم و باله ها اتفاق می افتد. در اثر کاهش PH آب نیز چنین عوارضی ایجاد می شود. از آنجا که عوامل ایجادکننده ی این بیماری می توانند انگلی یا باکتریایی باشند روش درمان همزمان هر دو گروه بیماری توصیه می شود.
نشانه های بیماری لکه های پوستی سفید
در ابتدای بیماری پوست ماهی در برخی نواحی دچار رنگ باختگی می شود و پس از گذشت چند روز این نواحی تبدیل به لکه های سفید رنگ می شوند. در بخش های آلوده شده لایه ی مخاطی از پوست ماهی جدا شده و آویزان می شود و به دنبال آن پولک ها و پوست ماهی از بین میروند. در این حالت همانند بیماری زخم های خونی بافت بدن و ماهیچه ای ماهی قابل رویت می شوند.
در صورتی که آبشش های ماهی آلوده شوند تنفس ماهی به دلیل فرسودگی آبشش ها با مشکل مواجه می شود. بیماری های انگلی مانند بروکلینلا و اورنما نیز دارای عوارض مشابهی هستند.
روش های درمان لکه های سفید پوستی
استفاده از سولفات نئومایسین (65 میلی گرم در لیتر) هر سه روز یکبار به مدت 10 روز و تعویض 40 الی 50 درصد از آب، قبل از هر بار استفاده از دارو.
داروهای موجود در بازار
Sulfathiazole,Paraguard,Focus,Kanaplex,Neoplex,Aquazole,Metronidazole,PolyGuard از شرکت Seachem و داروهای Pimafix ,Melafix از شرکت API- داروی Furanol از شرکت JBL.
بیماری سفیدشدگی چشم ( Cloudy Eye Disease )
این بیماری یکی از بیماری های شایع در آکواریوم است که از انواع عفونت های سطحی است. عوامل مختلفی را به عنوان عامل ایجادکننده ی آن میدانند اما مهمترین دلیل ایجاد آن باکتری است. بیماری های قارچی، زخمی شدن چشم ماهی در اثر درگیر شدن با سایر ماهی ها و انگل های داخلی از جمله سایر عوامل ایجادکننده ی این عارضه بر شمرده می شوند ولی کماکان مهمترین فرضیه عامل باکتری است.
از آنجا که بیماری های باکتریایی عموما بیماری های ثانویه محسوب می شوند می توان اینگونه نیز برداشت نمود که در اثر بروز برخی بیماری ها از جمله موارد اشاره شده در بالا بیماری باکتریایی ثانویه با عارضه ی سفیدشدگی چشم نیز در ماهی ایجاد می شود. پروانه ماهی ها، فرشته ماهی ها و خروس ماهی ها بیشتر از سایر ماهی ها به این بیماری مبتلا می شوند.
نشانه های بیماری
همانطور که از نام آن پیداست سفید شدن چشمان ماهی مهمترین نشانه ی این بیماری است. با پیشرفت بیماری، ماهی گوشه گیر شده و از تغذیه خودداری می کند و در برخی مواقع علیرغم داشتن اشتها و تغذیه بینایی خود را از دست میدهد و قادر به تغذیه نخواهد بود.
روش های درمان
همانند سایر بیماری ها باکتریایی استفاده از آنتی بیوتیک هایی مانند کانامایسین در تانک قرنطینه می تواند به درمان این بیماری کمک نماید. غنی سازی غذای ماهی با استفاده از مولتی ویتامین و عصاره ی سیر، تعویض منظم آب و استفاده از غذاهای متنوع در کنار استفاده از دارو در درمان بیماری بسیار موثر است.