کرم سفید را بشناسید و پرورش آن را به آسانی یاد بگیرید

کرم سفید دارای رنگ شیری یا سفید است. از جمله غذای ماهیان میباشد و پرورش آن کار نسبتا آسانی است. در ادامه پس از معرفی، نحوه پرورش آن را شرح می دهیم.

ویژگی های کرم سفید

کرم سفید جزء کرم های کم تار حلقوی است که اندازه آن در برخی گونه ها ممکن است به 10 تا 12 میلیمتر و در پاره ای از آنها تا 25 میلیمتر برسد. از نظر رده بندی، نزدیکی بسیاری با کرم خاکی دارد. رنگ همه آن شیری یا سفید است. قطر بدن آنها حدود یک میلیمتر است.

در کناره ی رودحانه ها، محل ورود آب نهرها و چشمه ها به رودخانه ها، روی پهن جانوران در کناره ی رودخانه ها و بیشتر مناطق مرطوب زندگی می کند. تا گودی 25 سانتیمتری هم در خاک فرو می رود ولی عمدتا در مجاورت سطح خاکهای مرطوب یافت می شود. در بسترهایی که خاک برگ زیاد دارند، تراکم با افزایش ژرفا کاسته می شود.

اسم جنس این کرم ها Enchytraeus به معنی موجودی است که در گلدان زندگی می کند. شاید اولین گونه ای که شناسایی گردیده است، در یک گلدان با خاک مرطوب یاتفه شده است. گونه موجود در ایران توسط مرحوم مهندس فرهاد فریدپاک، اولین بار از شوروی سابق به ایران آورده شده است.

کرم سفید

هرمافرودیت به چه معناست ؟

جانوری هرم افرودیت (hermaphrodit) است. یعنی هرکدام دارای ویژگیهای جنس نر و ماده می باشد. ولی یک کرم هرگز با اسپرم خود، تخم های تولید شده را بارور نمیکند. برای تولید مثل، 2 کرم کنار هم قرار گرفته و ماده ای مخاطی در اطراف کمربندی تناسلی خود ترشح کرده و انتقال اسپرم به یکدیگر کرده و هر کرم، تخم های کرم دیگر را بارور می کند.

شرایط مناسب برای رشد و نمو کرم سفید

بهترین درجه گرما برای رشد و نمو و تولید مثل آنها 16 تا 18 درجه سانتیگراد است. در گرمای 25 درجه سانتیگراد کرمها می میرند و در حرارت 2 درجه سانتیگراد تخم ریزی متوقف می شود. پس از بارور شدن، تخم ها درون کیسه ای پیله مانند به بند پنجم بند رانده می شوند. هر پیله دارای 1 تا 39 عدد تخم است.

هر 3 تا 4 روز یکبار، تخمگذاری انجام می گیرد. تخم های مسن یا 7 تا 8 ماهه، هر 7 تا 8 روز یکبار تخم می¬ریزند. در جعبه های پرورشی، تخم ها را تا ژرفای 8 سانتی متری نیز میتوان دید.

طول نوزادها پس از تخم گشایی حدود یک میلیمتر و وزن آنها حدود 0.1 میلیگرم است. یعنی وزن هر 10000 وزاد حدود یک گرم می باشد. حداکثر طول عمر یک کرم سفید 8 تا 9 ماه است. در این زمان وزن آن به حدود 13 تا 14 میلیگرم میرسد.

یعنی وزن هر 70 عدد آنها یک گرم می باشد. هرگز نباید به ماهی ها چند وعده پشت سرهم کرم سفید داد چون باعث ایجاد یبوست در آنها می شود (سخت پوستان هم اگر بطور دائم یا چند وعده پشت سرهم به ماهی ها داده شوند، ایجاد اسهال در آنها می نمایند)

کرم سفید را به راحتی میتوان از خاکی که در آن جای دارد، جدا نمود. این کرم از نور گریزان است و اگر خاک محتوی آن تحت تابش نور قرار گیرد (نور خورشید یا نور مصنوعی)، کرم ها به عمیق ترین بخش خاک میروند. بنابراین اگر مثلا دریک توده یک کیلوگرمی خاک، حدود 10 گرم کرم سفید وجود داشته باشد، وقتی خاک تحت تابش نور قرار گیرد کرم ها کم کم به ته میروند. میتوان هر دو یا سه دقیقه یکبار قسمتی از خاک را پس زدو در انتها توده کرمها را جدا و شستشو داد.

نحوه مصرف

کرمهای جدا شده را میتوان بصورت درسته به ماهی هایی که قادر به خوردن آنها هستند داد. امکان جدا کردن کرمهای درشت و ریز از همدیگر وجود دارد. برای این منظور میتوان در یک ظرف استوانه ای کم قطر، مانند استوانه مدرج شیشه ای، مقداری آب خیلی سرد ریخت و کرمها را در این آب ریخته و بهم زد.

پس از هم زدن، کرمهای درشت سریعتر ته نشین می شوند و در کف قرار میگیرند و کرمهای کوچکتر در لایه ای روی کرهای بزرگتر ته نشین می شوند. سپس با یک سیفون میتوان کرم های کوچکتر و سپس کرمهای بزرگتر را جداگانه برداشت نمود. برای نوزادها و بچه ماهی های خیلی ریز میتوان کرم را با غذا مخلوط و آسیاب نمود و سپس به آنها داد.

کرم سفید از جمله غذای ماهیان است.

پرورش کرم سفید

پرورش کرم سفید کار نسبتا آسانی است. از جعبه های چوبی 25×16×7.5 سانتیمتری برای تولید محدودتر و از جعبه های 70×50×15 سانتیمتری برای تولید انبوه میتوان استفاده نمود. برای تولید خیلی محدود از هر نوع ظرف دیگری مانند جعبه های پلاستیکی، گلدان، بشقاب های تو گود و غیره میتوان استفاده کرد.

حرارت محل یا اطاقی که کرم سفید در آن پرورش داده می شود بایستی 16 تا 18 درجه سانتیگراد باشد. رطوبت مناسب خاک 21 تا 23 درصد و پی اچ مناسب آن 6.3 تا 6.8 یعنی کمی اسیدی می باشد. خاک مناسب برای بستر شامل خاک باغچه¬ی مخلوط با پهن گاوی یا اسبی، خاک سیاه جنگلی، خاک فاقد رس یا دارای رس خیلی کم، خاک سبک با مقدار کافی گیاهان پوسیده و خاک برگ می باشد. هرگز نباید به خاک خود شیمیایی اضافه گردد.

ویژگی های خاک مناسب برای پرورش کرم سفید

• کرم ها بتوانند به راحتی در داخل آن حرکت کرده و جابجا شوند.
• پس از اضافه کردن آب بصورت گل (یا بصورت کیک) در نیایید.
• به زودی ترش نشود.
• به خوبی رطوبت مناسب را در خود نگه دارد.

در کل میتوان گفت که خاک باغچه مخلوط با خاک برگ پوسیده برای تولیدهای محدود مناسبترین نوع می باشد.
جعبه با ظرف پرورشی موردنظر را ابتدا با خاک مناسب تا دو سوم ژرفای آن پر کرده و سپس رطوبت لازم از طریق پاشیدن آب و یا اسپری کردن آن، توام با بهم زدن بستر تامین میگردد.

پس از آن به ازاء هر متر مربع وسعت بستر، 10 گرم کرم سفید اضافه شده و خاک تا حدودی بهم زده می شود تا کرم ها به زیر بستر روند (برای مقادیر کمتر میتوان به نسبت داده شده کرم به خاک اضافه نمود).
علاوه براین که کرم ها از مواد آلی موجود در خاک تغذیه می نمایند، هرهفته نیز بایستی مقداری غذا که مخلوطی از سیب زمینی پخته، لوبیا، کدو، هویج، سبوس گندم و سبزیجات است بصورت خمیری نسبتا شل درست کرد، سپس در سطح خاک گودی حدود 5 سانتی متر در طول جعبه ایجاد و غذا را داخل آن ریخت و روی آن را با خاک کنار زده پوشانید.

لازم نیست از همه مواد غذایی یاد شده استفاده نمودۀ ولی اگر امکان استفاده وجود داشته باشد، غذای تولید شده کاملتر خواهد بود. اگر به غذای درست شده مقداری حدود 5 درصد هم مخمر غذایی افزوده گردد، سرعت رشد کرم ها بیشتر خواهد شد.